Polacy mają najniższy wskaźnik rejestracji w systemie osiedleńczym, który pozwala obywatelom Unii Europejskiej zabezpieczyć ich prawa w Wielkiej Brytanii po brexicie - wynika z rządowych danych. Eksperci apelują, aby nie odkładać formalności na ostatnią chwilę.
Do końca maja wnioski w systemie złożyło 750 tysięcy z około 3,6 miliona obywateli Unii Europejskiej, w tym 132,4 tysięcy Polaków, którzy stanowią największą grupę wśród obcokrajowców w Wielkiej Brytanii (około 900 tysięcy osób) - wynika z opublikowanych w czwartek danych.
Analizując jednak wskaźnik rejestracji, czyli odsetek osób danej narodowości, które złożyły wniosek, Polacy wypadają najgorzej spośród wszystkich grup imigrantów z Unii Europejskiej. Aplikacje złożyło zaledwie 14,6 procent z nich.
Rumuni, stanowiący drugą największą grupę narodową wśród państw UE (415 tysięcy osób), mają wskaźnik na poziomie 26,7 procent, a kolejni są Włosi (300 tysięcy) i Portugalczycy (224 tysięcy) - po niespełna 31 procent.
Procentowo najwięcej zarejestrowało się Bułgarów (41,1 procent), Austriaków (38,5 procent), Węgrów (31,8 proc.) i Estończyków (31,3 procent), a najmniej - poza Polakami - Finów (15,7 procent), Litwinów (15,9 procent) i Słoweńców (16 procent).
Procedura bezpłatna. A jakie trudności?
Katarzyna Zagrodniczek z polskiej organizacji pomocowej East European Resource Centre (EERC) apelowała, aby nie zwlekać ze złożeniem wniosku do ostatniej chwili.
- Zgodnie z decyzją rządu obywatele państw Unii Europejskiej będą musieli uzyskać status osoby osiedlonej. Procedura jest bezpłatna, ale, jak wynika z naszego doświadczenia, część osób może zostać poproszona przez brytyjskie MSW o przedstawienie dodatkowych dokumentów, co może wydłużyć procedowanie - tłumaczyła.
Jak dodała, EERC "rekomenduje, aby starać się o ten status już teraz, aby w razie konieczności uzupełnienia dokumentacji mieć czas spokojnie to przygotować i złożyć bez niepotrzebnego, dodatkowego stresu".
Zagrodniczek wskazywała, że utrudnienia w rejestracji dotyczą między innymi niepracujących kobiet, które zajmują się wychowywaniem dzieci, bo - jak tłumaczyła - "okresy nieaktywności zawodowej powodują na przykład luki w odprowadzaniu składek na ubezpieczenie społeczne, a na umowie najmu mieszkania i rachunkach często widnieje tylko imię i nazwisko męża".
Przypomniała też, że do procedury konieczne jest posiadanie ważnego dokumentu tożsamości, najlepiej paszportu biometrycznego, którego wyrobienie może wymagać kontaktu z konsulatem Rzeczpospolitej Polskiej.
Wymagania dla uzyskania statusu osoby osiedlonej
EERC zarządza największym centrum wsparcia Polaków w procesie rejestracji w systemie osiedleńczym, które mieści się w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym (POSK) w zachodnim Londynie. Tamtejsi wykwalifikowani eksperci na miejscu i bezpłatnie pomagają wypełnić wszystkie dokumenty.
Aby uzyskać status osoby osiedlonej (tzw. settled status), trzeba udowodnić, że w ostatnich pięciu latach przebywało się na terytorium Zjednoczonego Królestwa przez co najmniej sześć miesięcy w każdym z tych lat.
W przeciwnym razie osoba składająca wniosek otrzyma tymczasowy status osiedlony (tzw. pre-settled status), który będzie można zmienić na osiedlony po spełnieniu wymogu pięciu lat.
W procesie aplikowania konieczne jest potwierdzenie tożsamości, miejsca zamieszkania oraz braku poważnych wyroków skazujących. Z obowiązku nie zwalnia nawet posiadanie dotychczas statusu stałego rezydenta, który powinien być wymieniony na nowy status.
Czas do 2020 lub 2021 roku. Termin zależny od porozumienia
Jeśli dojdzie do porozumienia Londynu z Brukselą w sprawie warunków opuszczenia Wspólnoty, obywatele Unii Europejskiej będą mieli do końca czerwca 2021 roku czas na złożenie wniosku w nowym systemie. W razie brexitu bez umowy czas ten skróciłby się do końca grudnia 2020 roku.
Nieuzyskanie w wyznaczonym terminie statusu osoby osiedlonej lub tymczasowo osiedlonej grozić będzie uznaniem dalszego pobytu takiej osoby na terytorium Wielkiej Brytanii za nielegalny.
Autor: akw//now / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Christian Mueller / Shutterstock.com