Terminator, elektroniczny zabójca z filmu ze Schwarzeneggerem, miał zostać stworzony przez ludzi. Wyrwał się jednak spod ich kontroli, by przejąć władzę nad światem. Póki co komputery są zbyt "głupie", by chociaż uciąć z nami krótką pogawędkę, ale zdaniem amerykańskich naukowców, w ciągu 10 lat powstanie w pełni funkcjonalny sztuczny ludzki mózg.
Już powstały pierwsze ważne elementy mózgu szczura. Takie rewelacje ogłosił Henry Markram, dyrektor Blue Brain Project, podczas międzynarodowej konferencji TED w Oxfordzie. Podkreślił, że sztuczny mózg pomoże w leczeniu chorób psychicznych.
- Około dwa miliardy ludzi na świecie cierpi z powodu jakiś schorzeń związanych z funkcjonowaniem mózgu - powiedział, po czym dodał. - Budowa sztucznego mózgu nie jest niemożliwa i możemy dokonać tego w ciągu 10 lat. Jeśli już nam się uda, wyślemy na tę konferencję hologram, aby za nas wystąpił - powiedział pół żartem.
Budowa sztucznego mózgu nie jest niemożliwa i możemy dokonać tego w ciągu 10 lat. Jeśli już nam się uda, wyślemy na tą konferencję hologram, aby za nas wystąpił. Henry Markram, dyrektor Blue Brain Project
Terminator już powstaje
Projekt Blue Brain rozpoczął się w 2005 roku i jego celem jest odtworzenie mózgu ssaków w laboratorium. Zespół kierowany przez Markrama skupił się na głównym elemencie centralnego systemu nerwowego - korze nowej (neokorteks). Kora nowa jest najpóźniej wyróżnicowaną u kręgowców częścią kory mózgowej. U ssaków stanowi zasadniczą część kory, pokrywając u człowieka około 95 procent powierzchni półkul. To właśnie ta część jest podłożem czynności psychicznych i dlatego tak fascynuje naukowców.
- Ssaki potrzebowały tego, ponieważ musiały poradzić sobie z otoczeniem, tworząc stosunki społeczne. Przejście od myszy do człowieka było wielkim sukcesem ewolucji. Coraz bardziej pofałdowana kora stworzyła ten przerażający organ - mówi o ludzkim mózgu Markram.
Ewolucja jednak się nie zatrzymała. Ludzki mózg nadal rozwija się w ogromnym tempie, podkreśla naukowiec.
Tysiące sztucznych neuronów
Zespół profesora Markrama pracuje nad budową sztucznego neokorteksu od 15 lat. - To trochę jak katalogowanie lasu deszczowego: tego ile ma drzew, jakiego typu, gdzie one się znajdują - wylicza.
W tej chwili projekt sztucznego mózgu opiera się na programie, symulującym pracę dziesiątek tysięcy różnych od siebie neuronów (ludzki mózg ma jednak około 100 miliardów neuronów). Mimo zróżnicowania neuronów, różne mózgi wytwarzają podobne wzory fal mózgowych. Być może jest to kluczem do tego, dlaczego możemy się komunikować między sobą, a nie jesteśmy w stanie z innymi gatunkami, uważa profesor.
Superkomputer
Aby móc w pełni symulować sztuczną sieć neuronową, naukowcy wykorzystali do jej symulacji superkomputer, czyli wyjątkowo wydajną maszynę, wyposażoną w tysiące procesorów. W tym przypadku jest to IBM Blue Gene, posiadający 10 tysięcy jednostek centralnych.
- Potrzebujesz jednego laptopa, by móc dokonywać obliczeń dla jednego neurona. Potrzeba więc dziesiątek tysięcy laptopów - mówi Markram.
Maszyna rozpoczęła już symulacje, które mają dać nowe odpowiedzi na pytania o funkcjonowanie mózgu. Możliwe jest więc na przykład prześledzenie drogi impulsu elektrycznego z jednego neurona do drugiego.
Celem jest jednak zaobserwowanie tego, w jaki sposób mózg postrzega świat, a to jest już proces bardzo skomplikowany.
Projekt także praktyczny
Jednak poza poznawaniem zagadek na styku nauki i filozofii rodem z opowieści Lema, Blue Brain posłuży do całkiem praktycznych celów. Pozwoli na przykład stworzyć cyfrową Arkę Noego, z modelami cyfrowymi zwierząt.
- Nie możemy w nieskończoność robić eksperymentów na zwierzętach - przekonuje profesor Henry Markram.
Co równie istotne, badania nad sztucznym mózgiem mogą rozwiązać zagadki dotyczące chorób umysłowych. Przyczyn wielu z nich nadal bowiem nie znamy.
Stanisław Lem pisał o sztucznym mózgu wiele lat temu. W jego filozoficznym opowiadaniu maszyna nie była jednak sługą ludzi, ale stała się wszechmocnym kolejnym etapem ewolucji, do którego potrzebni byli ludzie. Czy w przyszłości maszyny pomogą nam rozwijać się, pokonywać przeciwności? Miejmy nadzieję, że nie spełnią się czarne wizje rodem z Terminatora.
Źródło: BBC
Źródło zdjęcia głównego: sxc.hu, archiwum/tvn24.pl