Wykradzione dane, zaoczny wyrok sądu i cudzy dług do spłaty. "Nikt tego nie weryfikuje"

- 7 listopada dostałem informację z banku, że na koncie nie ma wymaganej kwoty pieniędzy, którą chce zająć komornik. Bank informował mnie, że zajmie moją lokatę – opowiada Robert Borkowski.

Oglądaj cały materiał programu "Uwaga"! TVN.

Informacja o tym, że ściga go komornik, była dla pana Roberta zaskoczeniem. Próbował wyjaśnić sprawę.

- Komornik powiedział mi, że ma mój PESEL, jestem winien pieniądze i muszę płacić. Polecił kontaktować się z firmą, która jest wierzycielem długów. Zadzwoniłem do firmy, bo myślałem, że oni mi coś wyjaśnią. Ale żadnej rozmowy nie było. Powiedzieli, że jestem dłużnikiem i mam spłacać dług – opowiada mężczyzna.

W końcu dowiedział się, że powodem zaskakującej egzekucji komorniczej jest pożyczka, którą miał zaciągnąć w jednym z parabanków. Kiedy "dług" nie był spłacany, firma sprzedała go kancelarii windykacyjnej. Ta uzyskała w sądzie nakaz zapłaty. Komornik zabrał panu Robertowi prawie 1500 złotych.

Prawdziwy szok nastąpił jednak, gdy Borkowski sprawdził swoją kartotekę w Biurze Informacji Kredytowej.

- Zestawienie z BIK zawiera 105 stron na temat kredytów, które zostały mi rzekomo udzielone. Są tam tylko dwa kredyty moje, natomiast 15 innych nie jest moimi. Są to tak zwane chwilówki. Zaczynało się od małych kwot i te kwoty sukcesywnie rosły. Największa kwota to 7,5 tysięcy złotych. Tu widać nie mój numer dowodu osobistego i inny adres zameldowania. Takiego adresu nigdy nie miałem! – denerwuje się pan Robert.

Zgłosił sprawę na policję. Jednocześnie próbował ustalić, dlaczego sąd wydał wyrok mimo fałszywych danych, a on sam nic nie wiedział o procesie. Okazało się, że sprawą zajmował się tzw. sąd elektroniczny. Do tego działającego w Lublinie organu mogą się zgłaszać wierzyciele z całego kraju. Sędziowie na niejawnych posiedzeniach wydają nakazy zapłaty. Z założenia - wyłącznie w sprawach niebudzących wątpliwości.

- Na pierwszym etapie formalnym badamy, czy nie ma wątpliwości co do tożsamości pozwanego. Musi się zgadzać numer PESEL pozwanego oraz imię i nazwisko. Kodeks postępowania cywilnego przewiduje, że powód, określając tożsamość pozwanego, wskazuje imię i nazwisko, numer PESEL lub NIP. Możemy weryfikować adres wskazany przez powoda, ale nie zawsze adres zamieszkania musi się pokrywać z adresem zameldowania. I tutaj, w kontekście adresu zameldowania, musimy pójść za powodem – tłumaczy Piotr Telusiewicz, przewodniczący e-sądu.

Elektroniczny sąd w Lublinie powstał siedem lat temu i miał być lekarstwem na przewlekłość spraw w polskich sądach.

- Powód do pozwu składanego w formie elektronicznej nie dołącza dowodów w jakiejkolwiek formie, tylko je opisuje. Pan o wskazanym nazwisku był weryfikowany w bazie PESEL, zgadzało się imię, nazwisko – mówi Piotr Telusiewicz, przewodniczący e-sądu.

Gdyby e-sąd wnikliwie sprawdził dane pana Roberta, dowiedziałby się jednak, że jego rzekomy adres w Radomsku nie istnieje.

Parabank nigdy nie widział klienta, który podał imię, nazwisko oraz PESEL Roberta Borkowskiego, a do tego fałszywy numer dowodu i adres. Potem parabank sprzedał wierzytelność firmie windykacyjnej. Ta wystąpiła do e-sądu o nakaz zapłaty. Sąd, sprawdzając wyłącznie PESEL, wydał wyrok i wysłał go na nieistniejący adres. Robert Borkowski nie mógł odebrać wyroku, który się uprawomocnił. Firma windykacyjna poszła do komornika. Komornik zajął konto pana Roberta i ściągnął dług, którego mężczyzna nigdy nie zaciągnął.

Zastawioną przez oszusta pułapkę bez trudu odkrył zwykły sąd rejonowy, w którym kilka miesięcy temu złożył pozew przeciwko panu Robertowi inny parabank.

- Jak okazało się po zweryfikowaniu danych personalnych, pan Robert Borkowski nie zamieszkuje w Radomsku i nigdy nie zamieszkiwał. Dane, które wskazywała strona powodowa, nie zgadzają się. Numer dowodu osobistego należy do jakiejś pani. PESEL się zgadzał, ale nie zgadzał się już adres. Widzimy, że do tożsamości jednej osoby fizycznej użyto trzech rodzajów danych, które kompletnie nie pasowały do jednej i tej samej osoby - mówi Wioletta Krawczyk, prezes Sądu Rejonowego w Radomsku. Tłumaczy, że parabank zapewne nie widział osoby, z którą zawarł umowę.

- Była to pożyczka zawierana prawdopodobnie przez telefon lub drogą internetową. Klient dzwoni, wyraża wolę, na jaką kwotę chce zawrzeć umowę pożyczki, podaje adres, na który ma być przekaz pocztowy przesłany lub wskazuje numer rachunku bankowego i na tym sprawa się kończy. Jeżeli ktokolwiek z nas zna dane personalne na przykład swojego kolegi bądź kogoś z bliskiego otoczenia, może taką umowę swobodnie zawrzeć. Nikt tego nie weryfikuje – przestrzega prezes sądu.

Ona sama padła zresztą ofiarą podobnego oszustwa.

- Ktoś w sposób nielegalny wszedł w posiadanie moich danych personalnych i doprowadził do tego, że na moje imię i nazwisko były zawarte umowy na zakup różnego sprzętu elektronicznego. Następnie mój rachunek został obciążony tymi kwotami – opowiada Wioletta Krawczyk.

Pan Robert próbuje odwrócić skutki wyroku i odzyskać pieniądze zabrane ze swojego konta. Kiedy napisał skargę do rzecznika praw obywatelskich, dowiedział się, że w podobnej sytuacji znalazło się tylko w tym roku kilkaset osób.

- Zwróciliśmy się do ministra z prośbą o przeanalizowanie tego problemu. Poprosiliśmy o rozważenie takich działań legislacyjnych, które spowodują, że postępowanie zostanie ucywilizowane. Nie jesteśmy w stanie oszacować ogromu tragedii ludzkiej. Osoby, które niczego nie podpisywały, zostają pozbawione prawa do obrony. Ich życie, życie całej rodziny może lec w gruzach, ponieważ jest do spłaty wielki dług, który jest długiem fikcyjnym – tłumaczy Piotr Mierzejewski z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich.

Dopóki e-sąd nie uchyli własnego wyroku, firma windykacyjna nie chce Borkowskiemu oddać pieniędzy, a komornik - zainkasowanej prowizji. Nad mężczyzną ciąży też widmo spraw wytaczanych przez kolejne firmy, które kupiły długi zaciągnięte przez oszusta w parabankach, i kolejnych zaocznych decyzji e-sądu.

W sprawie podszywającego się pod pana Roberta oszusta policja prowadzi śledztwo.

Źródło: Uwaga TVN