W Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej 19 marca 2019 roku odbędzie się rozprawa w sprawie pytań Sądu Najwyższego dotyczących między innymi zdolności Krajowej Rady Sądownictwa do wykonywania konstytucyjnego zadania stania na straży niezależności sądów - poinformował w środę zespół prasowy Sądu Najwyższego.
Jak przekazał Krzysztof Michałowski z zespołu prasowego SN, Sąd Najwyższy otrzymał postanowienie prezesa TSUE z końca listopada. Zdecydowano w nim o objęciu trybem przyspieszonym spraw pięciu pytań prejudycjalnych skierowanych do TSUE 30 sierpnia oraz 19 września.
TSUE zdecydował o połączeniu tych pytań do wspólnego rozpoznania.
Pytanie dotyczące KRS
Jak przekazał Sąd Najwyższy, pytania te dotyczyły m.in. "zdolności KRS do wykonywania konstytucyjnego zadania stania na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów w kontekście ustrojowego modelu ukształtowania Rady oraz dotychczasowej jej działalności".
W sprawie chodzi w związku z tym - jak jeszcze we wrześniu pisał Sąd Najwyższy, informując o sformułowaniu pytań - między innymi o to, czy "sposób wyboru członków KRS, a następnie sposób jej funkcjonowania, nie zdestabilizował jej niezależności od władzy ustawodawczej i wykonawczej".
- Prezes TSUE zauważył między innymi, że niezwłoczne wydanie rozstrzygnięcia przez Trybunał może rozwiać poważne wątpliwości, z jakimi boryka się sąd odsyłający, co do zasadniczych kwestii mających związek z podstawowymi przepisami prawa Unii Europejskiej, jak również w szczególności z niezawisłością sędziowską, którą prawo to gwarantuje, a także co do konsekwencji, jakie mogłaby mieć wykładnia tego prawa dla samego składu oraz samych zasad funkcjonowania tego sądu jako najwyższej instancji sądownictwa państwa członkowskiego - zaznaczył Michałowski, mówiąc o uzasadnieniu decyzji prezesa TSUE.
Jak dodał, prezes TSUE zaznaczył ponadto, że "powyższe wątpliwości mogą mieć wpływ na funkcjonowanie systemu współpracy sądowej, którego wyraz stanowi mechanizm odesłania prejudycjalnego, będący filarem systemu sądowniczego UE, dla którego niezależność sądów krajowych, a w szczególności sądów orzekających w ostatniej instancji, ma zasadnicze znaczenie".
Nowelizacja ustawy o KRS
W grudniu zeszłego roku Sejm uchwalił nowelizację ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa wprowadzającą nowe zasady wyboru sędziów - członków Rady.
Nowelizacja wprowadziła wybór 15 członków KRS-sędziów na wspólną czteroletnią kadencję przez Sejm - wcześniej wybierały ich środowiska sędziowskie. Zmiany w ustawie od początku krytykowała opozycja, część środowisk prawniczych i organizacje międzynarodowe.
We wrześniu Europejska Sieć Rad Sądownictwa (ENCJ) zdecydowała o zawieszeniu polskiej KRS w prawach członka. W ocenie tej organizacji polska Rada "nie spełnia wymogów ENCJ, dotyczących niezależności od władzy wykonawczej i ustawodawczej".
We wcześniejszej deklaracji z Lizbony, z 1 czerwca, ENCJ oświadczyła, że "z rosnącym zaniepokojeniem śledzi reformę KRS". Instytucja ta podkreśliła wtedy, że warunkiem członkostwa w ENCJ jest niezależność organizacji krajowej od władzy wykonawczej i ustawodawczej. Organizacja członkowska musi też gwarantować wsparcie dla niezależności sądownictwa.
Dwa pytania prejudycjalne Sądu Najwyższego
We wrześniu Sąd Najwyższy wystosował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dwa pytania dotyczące niezależności sądownictwa w Polsce.
Jak mówił wtedy rzecznik Sądu Najwyższego sędzia Michał Laskowski, SN zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z pytaniem, czy sposób powoływania sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa jest zgodny z polską konstytucją i standardami europejskimi.
- Sąd Najwyższy zastanawia się, czy sposób powoływania sędziów do KRS jest zgodny z polską konstytucją i standardami europejskimi. Problem polega między innymi na tym, że TK dwukrotnie wypowiadając się w tej sprawie, raz orzekł, że sędziów-członków KRS wybierać powinni sędziowie, za drugim razem TK uznał, że tryb przewidziany obecnie w ustawie - czyli, że sędziów KRS wskazuje parlament - jest zgodny z konstytucją - mówił Laskowski.
Wątpliwości ma też NSA
Kolejne pytania prejudycjalne związane z tą kwestią skierował do unijnego trybunału Naczelny Sąd Administracyjny.
NSA wskazał m.in. na zasady wyboru członków KRS. Zwrócił uwagę, że do naruszenia zasad państwa prawnego może dochodzić w sytuacji, gdy skład Krajowej Rady Sądownictwa - mającej stać na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów - "jest kreowany w ten sposób, że przedstawiciele władzy sądowniczej w tym organie wybierani są przez władzę ustawodawczą".
Autor: akr/adso/kwoj / Źródło: PAP