"Nie wiadomo, jaka będzie Europa, jaka będzie Rosja, ale Polska będzie potrzebna"

[object Object]
W debacie "Sto lat niepodległości" o stosunkach polsko-francuskichtvn24
wideo 2/20

Przed wybuchem I wojny światowej Polska jako podmiot międzynarodowy, jako temat dyskusji faktycznie nie istniała - mówił profesor Andrzej Chwalba z Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego w czasie debaty "Sto lat niepodległości". Jej tematem były stosunki polsko-francuskie.

Stulecie niepodległości Polski to także istotna data i rocznica dla Francji - stulecie końca wielkiej wojny. W sobotniej debacie "Sto lat niepodległości" w TVN24 z profesorem Andrzejem Chwalbą z Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Jacek Stawiski rozmawiał o stosunkach polsko-francuskich z perspektywy polskiej.

"Polska jako podmiot międzynarodowy nie istniała"

- Przed wybuchem I wojny światowej Polska jako podmiot międzynarodowy, jako temat dyskusji faktycznie nie istniała - przyznał historyk. Tu i ówdzie można było spotkać polityków, którzy na ten temat debatowali (…), ale Francuzi, tym bardziej Brytyjczycy, tematu w ogóle nie znali - dodał.

Jak mówił, oni "koncentrowali się na przyszłej wojnie z Austro-Węgrami, Niemcami i chcieli jak najlepszych relacji z Rosją". - To był podstawowy filar ich sojuszu antyniemieckiego, przeciwko państwom centralnym. W związku z tym, jakiekolwiek roszczenia narodów zamieszkujących Rosję, w tym Polaków, ale również Litwinów, Łotyszów, żeby wyrwać się z tego więzienia narodów, musiały się skończyć niepowodzeniem - wyjaśniał.

- Co najwyżej Francuzi, kiedy wybuchła wojna, zabiegali poprzez kanały petersburskie, żeby ze względów strategicznych obiecać Polakom autonomię w ramach imperium rosyjskiego. To znaczy, kiedy pojawi się wojsko niemieckie, austriackie na terenie państwa polskiego i tak zwanych ziem zabranych, czyli Litwy, Ukrainy, Białorusi, to żeby Polacy tam zamieszkujący byli wrogami wkraczających, czyli okupantów - tłumaczył.

Przypomniał, że Roman Dmowski, który wraz z przyjaciółmi wyjechał z Rosji, rozpoczął akcję promocji interesów Rzeczypospolitej w najważniejszych stolicach, takich jak Londyn, Paryż. - Ale do 1917 nie odnosi większych sukcesów. Ani Londyn ani Paryż nie były zainteresowane rozbiciem nie tylko Rosji, ale również Austro-Węgier. Oni byli przywiązani do tego koncertu mocarstw jeszcze z XIX wieku - mówił historyk.

"Widziano dużą Polskę"

Profesor Chwalba pytany, jakie czynniki sprawiły, że Francja sprawę Polską zaczęła podnosić, odparł, że są dwa podstawowe powody. - Pierwsza rzecz, to jest rewolucja lutowa w Rosji. Upada carat, z którym i Francuzi i Anglicy mieli sojusze. W przypadku Francji nawet sojusz mocny, bo polityczny i wojskowy. Ponadto, dwie władze w Rosji - Piotrogrodzka Rada i Rząd Tymczasowy - wydają oświadczenia, które zapowiadają lepszy los Polaków. Było to zupełnie coś nowego. Widziano dużą Polskę, jeśli chodzi o granice - mówił.

Przyznał, że ranga Polski została podniesiona. - Już nie mówiono o autonomii, mówiono o czymś więcej, o samodzielności i niezawisłości Polski w ramach państwa rosyjskiego, zapewne w przyszłości republikańskiego. To jest pierwszy sygnał - skwitował profesor.

Jak dodał, drugi sygnał dają Stany Zjednoczone. - Najpierw (prezydent) Woodrow Wilson w słynnym przemówieniu do Senatu zapowiada przebudowę Europy i już mówi o tym, że powstanie niezawisła Polska - mówił.

W kwietniu 1917 roku - mówił historyk - Stany Zjednoczone przystępują do wojny u boku aliantów i sytuacja zmienia się diametralnie.

Profesor Andrzej Chwalba w programie "Sto lat niepodległości"
Profesor Andrzej Chwalba w programie "Sto lat niepodległości"tvn24

Profesor Chwalba wspomniał o Ignacym Paderewskim, który był "u boku Wilsona". - Najsłynniejszy Polak w dziejach Stanów Zjednoczonych - ocenił historyk.

Jego zdaniem, amerykański prezydent "postawił na dobrego konia". - Nie tylko dlatego, że Paderewski grał Chopina prezydentowi, że czytał mu podobno Sienkiewicza. Ale kiedy się zaczyna kampania wyborcza, był jednym z najważniejszych dobrodziejów, czyli sponsorów - powiedział.

Jak mówił, Wilson musiał mu to wynagrodzić. - Paderewski otrzymuje obietnice od Wilsona, że będzie wspierał sprawy polskie w nagrodę za wsparcie finansowe - opowiadał profesor Chwalba.

"Francja zaczyna widzieć Polskę na mapie Europy"

Zdaniem historyka właśnie to, co się działo w Rosji i Stanach Zjednoczonych spowodowało, że zmieniła się optyka Francji.

- Francja zaczyna widzieć Polskę na mapie Europy jako kraj, który będzie sojusznikiem Francji po wojnie. Nie wiadomo, jaka będzie Europa, jaka będzie Rosja, ale Polska będzie potrzebna. Pojawia się coś czego nie było w myśleniu politycznym Francuzów: będziecie nam potrzebni - mówił.

Przypomniał, że 4 czerwca 1917 roku prezydent Francji Raymond Poincaré powołał do życia Armię Polską we Francji. - Ona jeszcze nie ma statusu armii sojuszniczej. Parasolem politycznym nad armią jest Komitet Narodowy Polski, który powstaje 15 sierpnia 1917 roku. Dopiero po czasie zabiegów Dmowskiego i jego przyjaciół zostaje uznany przez Francję, Stany Zjednoczone, Włochy, Wielką Brytanię jako rząd tymczasowy, rząd, który reprezentuje Polskę - kontynuował.

Podkreślił, że bardzo charakterystyczne było to, iż w święto narodowe 14 lipca 1919 roku w czasie defilady na Polach Elizejskich maszerowały polskie oddziały jako oddziały sojusznicze, były polskie biało-czerwone flagi. - To jest sygnał, że sytuacja się zmienia. Francuzi wprowadzają nas na salony europejskie - podsumował profesor Andrzej Chwalba.

Debata "Sto lat niepodległości". Stosunki polsko-francuskie
Debata "Sto lat niepodległości". Stosunki polsko-francuskietvn24

W felietonie dziennikarki TVN24 Joanny Hac w cyklu "Sto lat Niepodległości" płk Federic Guelton historyk wojskowości mówił z kolei o naszych stosunkach z perspektywy francuskiej.

Felieton dziennikarki TVN24 Joanny Hac w cyklu "Sto lat Niepodległości"
Felieton dziennikarki TVN24 Joanny Hac w cyklu "Sto lat Niepodległości"tvn24

Autor: kb/ / Źródło: tvn24

Źródło zdjęcia głównego: TVN24

Raporty:
Pozostałe wiadomości

Jakiej aury możemy się spodziewać w Święta Wielkanocne? Synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek pisze o najświeższych wyliczeniach modeli meteorologicznych na ten okres. Z jednego z nich wynika, że mamy 50 procent szans zarówno na chłodną, jak i na ciepłą Wielkanoc. Sprawdź, skąd takie zamieszanie w pogodzie.

Pogoda na Wielkanoc 2024. Prognoza na Święta Wielkanocne

Pogoda na Wielkanoc 2024. Prognoza na Święta Wielkanocne

Źródło:
tvnmeteo.pl

Wielu kierowców zajmujących się przewozem osób od połowy czerwca może stracić pracę. Ma to związek z wejściem w życie obowiązku posiadania polskiego prawa jazdy, które obcokrajowcy będą mogli zdobyć dopiero po pół roku pobytu w Polsce. W szczególności ten drugi element budzi obawy branży. - Zmiany mogą doprowadzić do sparaliżowania rynku - ostrzega Marcin Moczyróg, dyrektor Ubera na Europę Środkową i Wschodnią. Według Adriana Furgalskiego, prezesa Zespołu Doradców Gospodarczych TOR, możliwe są jednak zmiany w regulacjach.

Część osób może stracić pracę, branża ostrzega przed "paraliżem"

Część osób może stracić pracę, branża ostrzega przed "paraliżem"

Źródło:
tvn24.pl

Trwa spór w Zjednoczonej Prawicy po krytyce, jaką europoseł Suwerennej Polski Patryk Jaki wystosował w piątek wobec między innymi Mateusza Morawieckiego. - Jeżeli tak bardzo negatywnie oceniają to, co się dzieje w naszej formacji, to zastanawiam się, co jeszcze robią w Zjednoczonej Prawicy - stwierdził we wtorek poseł PiS Michał Dworczyk. W mediach społecznościowych odpowiedział mu Jaki, a to z kolei skomentował poseł PiS Paweł Jabłoński. O "wzajemny szacunek i współpracę" do "drogich młodych kolegów" zaapelował wiceprezes PiS, europoseł Joachim Brudziński.

Dworczyk odpowiada Jakiemu: zastanawiam się, co jeszcze robi w Zjednoczonej Prawicy

Dworczyk odpowiada Jakiemu: zastanawiam się, co jeszcze robi w Zjednoczonej Prawicy

Źródło:
RMF FM, tvn24.pl

- Niestety nad Europą wisi w perspektywie najbliższych lat ryzyko konwencjonalnej wojny, na którą musimy być przygotowani po to, by móc jej uniknąć - powiedział w TVN24 szef BBN Jacek Siewiera. Stwierdził, że "niedoceniane jest ryzyko załamania frontu" na Ukrainie.

Szef BBN: musimy mieć w głowach najczarniejszy scenariusz, by móc go uniknąć

Szef BBN: musimy mieć w głowach najczarniejszy scenariusz, by móc go uniknąć

Źródło:
TVN24

Zasiłek pogrzebowy zostanie podwyższony - zapowiedziała w rozmowie z "Dziennikiem Gazetą Prawną" szefowa resortu rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk. Jak przekazała, będzie wynosił siedem tysięcy złotych, a w kolejnych latach ma podlegać waloryzacji.

Tyle ma wynosić zasiłek pogrzebowy

Tyle ma wynosić zasiłek pogrzebowy

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Na jutro w blisko 500 miejscach w Polsce zaplanowano protesty rolników. Tak wynika z mapy przygotowanej przez Ruch Młodych Farmerów. "Polska stanie" - napisali autorzy w mediach społecznościowych.

Protesty rolników w blisko 500 miejscach. "Polska stanie"

Protesty rolników w blisko 500 miejscach. "Polska stanie"

Źródło:
PAP

Ostatnim świadkiem komisji śledczej - 23 maja, jeśli się nic nie zmieni - będzie Jarosław Kaczyński - powiedział w rozmowie z TVN24 Dariusz Joński, przewodniczący komisji do spraw wyborów kopertowych. W piątek prezes PiS zeznawał przed sejmową komisją śledczą do spraw Pegasusa.

Jarosław Kaczyński "ostatnim świadkiem" komisji do spraw wyborów kopertowych. Jest data

Jarosław Kaczyński "ostatnim świadkiem" komisji do spraw wyborów kopertowych. Jest data

Źródło:
TVN24

Samolot Airbus A330-300 lecący z Frankfurtu nad Menem do Dubaju w poniedziałkowy wieczór awaryjnie lądował na greckiej wyspie Rodos. Powodem był niezidentyfikowany zapach, który pojawił się w przedziale kuchenny maszyny.

Samolot awaryjnie lądował na greckiej wyspie. Powodem niezidentyfikowany zapach

Samolot awaryjnie lądował na greckiej wyspie. Powodem niezidentyfikowany zapach

Źródło:
PAP

Maciej Kowalski stanął dziś przed sejmową komisją śledczą ds. afery wizowej. W badanym okresie od 12 listopada 2019 roku do 20 listopada 2023 roku pełnił funkcje radcy Ambasady RP w Dakarze oraz konsula RP w Tunisie. Drugą z nich sprawuje do dziś. Zdaniem Michała Szczerby miał być jedną z osób, które "próbowały się opierać poleceniom wiceministra SZ (spraw zagranicznych - red.) Piotra Wawrzyka". Kim jest Maciej Kowalski?

Maciej Kowalski przed komisją ds. afery wizowej. Kim jest?

Źródło:
TVN24.pl

Co najmniej kilkanaście osób zginęło na przedmieściach stolicy Haiti. Świadkowie mówią, że "uzbrojeni bandyci" od świtu sieją tam terror - zaatakowali bank, stację benzynową oraz prywatne rezydencje.

Kilkanaście ciał znaleziono na przedmieściu stolicy Haiti. Gangi opanowały Port-au-Prince

Kilkanaście ciał znaleziono na przedmieściu stolicy Haiti. Gangi opanowały Port-au-Prince

Źródło:
PAP

Polskie wnioski o unijne dofinansowanie na produkcję amunicji były złożone "w niepełnym kształcie i z dokumentacją suboptymalnie przygotowaną" - stwierdził Jacek Siewiera, szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego i przyznał, że w takiej sytuacji "trudno się spodziewać sukcesu". Mówił też o sytuacji w Ukrainie i zagrożeniu ze strony Rosji.

"Trzy trudne do pojęcia aspekty". Siewiera: doszło do błędów, trudno się spodziewać sukcesu

"Trzy trudne do pojęcia aspekty". Siewiera: doszło do błędów, trudno się spodziewać sukcesu

Źródło:
TVN24

Bank Japonii zdecydował o zakończeniu trwającej od 2016 roku ery ujemnych stóp procentowych. "Historyczny dzień dla jena" - skomentował analityk Bartosz Sawicki.

Ostatni bank "wyszedł ze strefy mroku". "Historyczny dzień"

Ostatni bank "wyszedł ze strefy mroku". "Historyczny dzień"

Źródło:
PAP, tvn24.pl

W mediach społecznościowych ukazało się nagranie, na którym widać księżną Kate - pierwszy raz od czasu, gdy dwa miesiące temu przeszła operację. Brytyjska gazeta "The Sun" zwraca uwagę, że księżna Walii wydaje się być zdrowa i w dobrej kondycji.

Media: pierwsze nagranie z udziałem księżnej Kate po operacji

Media: pierwsze nagranie z udziałem księżnej Kate po operacji

Źródło:
Reuters

Babciowe, czyli nowe świadczenie w ramach programu Aktywny Rodzic, coraz bliżej. Chodzi o pieniądze na opiekę nad dzieckiem dla rodziców, którzy wrócą do pracy. Jak podaje we wtorkowym wydaniu "Dziennik Gazeta Prawna", rząd kończy prace nad projektem ustawy w tej sprawie, a do wyboru będą trzy formy wsparcia.

Rząd szykuje nowe świadczenie. Trzy warianty

Rząd szykuje nowe świadczenie. Trzy warianty

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Premier Indii Narendra Modi "z niecierpliwością czeka na współpracę" z Rosją i "serdecznie gratuluje Jego Ekscelencji Władimirowi Putinowi ponownego wyboru na prezydenta". Takie oświadczenie szefa rządu największej demokracji świata pojawiło się dzień po tym, jak w Rosji zakończyły się pseudowybory, w których tylko Putin mógł wygrać. Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan pogratulował zaś Putinowi telefonicznie i zadeklarować chęć mediowania w sprawie "powrotu do stołu negocjacyjnego z Ukrainą".

Premier największej demokracji świata złożył gratulacje Władimirowi Putinowi

Premier największej demokracji świata złożył gratulacje Władimirowi Putinowi

Źródło:
PAP

Nielegalne nawożenie i nasypywanie ziemi, umieszczanie obiektów handlowych i usługowych w nieprzeznaczonych do tego miejscach - to niektóre z wniosków raportu Najwyższej Izby Kontroli dotyczącego ochrony brzegów morskich Półwyspu Helskiego i Mierzei Wiślanej. NIK informuje o nieprawidłowościach w działaniu organów administracji rządowej i samorządowej.

"Człowiek zagraża Półwyspowi Helskiemu". Raport NIK

"Człowiek zagraża Półwyspowi Helskiemu". Raport NIK

Źródło:
PAP, NIK

Doradca szefa NATO Boris Ruge podczas konferencji z okazji 25. rocznicy przystąpienia Polski do NATO stwierdził, że Polska miała rację w kwestii ostrzeżeń przed Rosją. Zapewnił o maksymalnym wsparciu Ukrainy przez Sojusz.

Doradca szefa NATO: Polska miała rację, ostrzegając przed Rosją

Doradca szefa NATO: Polska miała rację, ostrzegając przed Rosją

Źródło:
PAP

Sklep internetowy HalfPrice kończy działalność. "Z dniem 01.04.2024 r. zostanie zamknięty" - czytamy w komunikacie na stronie marki należącej do polskiego giganta handlowego - Grupy CCC. Zmiany nie dotyczą sklepów stacjonarnych HalfPrice.

Sklepy stacjonarne zostają, internetowy kończy działalność. Decyzja polskiego giganta

Sklepy stacjonarne zostają, internetowy kończy działalność. Decyzja polskiego giganta

Źródło:
tvn24.pl

Donald Trump nie był w stanie zapewnić poręczenia majątkowego w wysokości 464 milionów dolarów, wymaganego przez sąd w Nowym Jorku do wstrzymania egzekucji wyroku skazującego jego firmę za oszustwa - oświadczyli w poniedziałek prawnicy byłego prezydenta USA. Trumpowi grozi konfiskata aktywów.

Trump ma kłopoty z wpłacaniem kaucji. Zegar tyka

Trump ma kłopoty z wpłacaniem kaucji. Zegar tyka

Źródło:
PAP, Reuters

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zaczyna prace nad przepisami dotyczącymi tak zwanego domniemania zatrudnienia. - Jest to duża, rewolucyjna wręcz zmiana w Kodeksie pracy - stwierdziła szefowa resortu Agnieszka Dziemianowicz-Bąk. Ministra odniosła się też do kwestii wprowadzenia krótszego tygodnia pracy w Polsce.

Ministerstwo szykuje "rewolucyjną zmianę" w Kodeksie pracy

Ministerstwo szykuje "rewolucyjną zmianę" w Kodeksie pracy

Źródło:
tvn24.pl

Zmiana czasu z zimowego na letni odbywa się w ostatnią niedzielę marca. Z tego powodu śpimy o godzinę krócej, a wskazówki zegarów trzeba przestawić z godziny 2:00 na 3:00. W 2024 roku zmiana czasu z zimowego na letni przypada na 31 marca - w Niedzielę Wielkanocną.

Zmiana czasu na letni. Kiedy przestawiamy zegarki?

Zmiana czasu na letni. Kiedy przestawiamy zegarki?

Źródło:
tvn24.pl

Cztery popularne wzory układania parkietu to: jodełka, szachownica oraz… miotełka i pustaczek, wężyk i luksferek, drabinka i cegiełka czy grabki i motyczka? Na to pytanie za 10 tysięcy złotych odpowiadała pani Magda Jaroszuk z Wrocławia.

Pytanie w "Milionerach" o cztery popularne wzory układania parkietu

Pytanie w "Milionerach" o cztery popularne wzory układania parkietu

Źródło:
Milionerzy TVN
Biskup na "zagrodzie". Niedomówienia wokół posiadłości Jego Ekscelencji

Biskup na "zagrodzie". Niedomówienia wokół posiadłości Jego Ekscelencji

Źródło:
tvn24.pl
Premium

Była dyrektorka i założycielka Biełsat TV Agnieszka Romaszewska-Guzy poinformowała, że w poniedziałek wręczono jej zwolnienie dyscyplinarne. TVP w komunikacie zaznaczyła, że do definitywnego zakończenia stosunku pracy doszło z inicjatywy spółki z przyczyn dotyczących pracownika.

"Dziś wręczono mi zwolnienie dyscyplinarne"

"Dziś wręczono mi zwolnienie dyscyplinarne"

Źródło:
PAP

Następne kilkanaście miesięcy będzie kluczowe dla bezpieczeństwa Polski ze względu na to, co może się wydarzyć w Ukrainie - powiedział wicepremier, szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz na konferencji z okazji 25. rocznicy przystąpienia Polski do NATO. W panelach dyskusyjnych wzięli też udział m.in. przewodniczący Zgromadzenia Parlamentarnego NATO Michał Szczerba, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego generał Wiesław Kukuła, ambasador USA w Polsce Mark Brzezinski czy Kasia Kieli, President & Managing Director Warner Bros. Discovery w Polsce oraz CEO TVN.

Konferencja z okazji 25. rocznicy przystąpienia Polski do NATO. "Następne kilkanaście miesięcy będzie kluczowe dla bezpieczeństwa Polski"

Konferencja z okazji 25. rocznicy przystąpienia Polski do NATO. "Następne kilkanaście miesięcy będzie kluczowe dla bezpieczeństwa Polski"

Źródło:
PAP, TVN24