Bezprawne karanie mandatami kierowc贸w za przekroczenie pr臋dko艣ci po up艂ywie ustawowego terminu - to jedno z uchybie艅, jakie stwierdzi艂a Najwy偶sza Izba Kontroli, sprawdzaj膮c dzia艂anie stra偶y miejskiej i gminnej korzystaj膮cych z fotoradar贸w.
W艣r贸d wykrytych nieprawid艂owo艣ci, opr贸cz karania mandatami po ustawowym terminie, s膮 te偶 m.in.: karanie w艂a艣cicieli samochod贸w za niewskazanie osoby, kt贸rej powierzyli pojazd oraz pozyskiwanie przez samorz膮dy z tego tytu艂u dochod贸w, kt贸re powinny zasili膰 bud偶et pa艅stwa Rzecznik NIK Pawe艂 Biedziak
Proceder dotyczy艂 po艂owy urz臋d贸w
Pierwsze przeno艣ne fotoradary pojawi艂y si臋 na polskich drogach w 2003 r., w 2010 roku by艂o ich ju偶 ok. 300. Po艂owa z nich nale偶a艂a do policji, z pozosta艂ych korzysta艂a stra偶 miejska i firmy prywatne. W艂adze samorz膮dowe, kt贸re nie mia艂y pieni臋dzy na zakup takich urz膮dze艅, zawiera艂y umowy z prywatnymi firmami na ich dzier偶aw臋 lub u偶yczenie. Taki proceder dotyczy艂 prawie po艂owy skontrolowanych urz臋d贸w.
Wp艂ywy z mandat贸w na艂o偶onych przez stra偶nik贸w za zarejestrowane wykroczenia drogowe stanowi膮 dochody gminy. Ale w przypadku przekazania sprawy do innych organ贸w ni偶 samorz膮dowe np. s膮du, pieni膮dze z grzywny trafia艂y do bud偶etu pa艅stwa. Taki stan rzeczy zach臋ca艂 stra偶nik贸w do nadu偶y膰 - stwierdzili kontrolerzy Izby.
Wykryli oni, 偶e powszechn膮 praktyk膮 by艂o karanie kierowc贸w mandatami po up艂ywie 30 dni od dnia wykroczenia, zamiast kierowania do s膮du wniosku o ukaranie. Funkcjonariusze stra偶y obliczali bowiem ustawowy termin nie od daty ujawnienia wykroczenia, tylko od ustalenia sprawcy wykroczenia. Takie praktyki stwierdzono w ponad 60 proc. skontrolowanych urz臋d贸w. Przyk艂adowo w Gminie Kobylnica w ten spos贸b ukarano 386 kierowc贸w spo艣r贸d 867 analizowanych przypadk贸w.
"Prokurator Generalny wype艂niaj膮c dyspozycje art. 2 ustawy o prokuraturze powinien za偶膮da膰 na podstawie art. 101 par. 1 Kodeksu post臋powania w sprawach o wykroczenia, tj. z urz臋du, wszcz臋cia post臋powa艅 w sprawach grzywien na艂o偶onych za czyny nieb臋d膮ce wykroczeniami w celu ich uchylenia przez s膮d" - napisano w raporcie.
Przekraczali swoje uprawnienia
Kontrolerzy NIK ustalili tak偶e, 偶e funkcjonariusze stra偶y przekraczali swoje uprawnienia, nak艂adaj膮c nielegalnie grzywny na w艂a艣cicieli lub posiadaczy samochod贸w za nieujawnienie na 偶膮danie stra偶nika osoby, kt贸rej powierzyli pojazd w chwili pope艂nienia wykroczenia. W takich przypadkach stra偶 odst臋powa艂a od ustalenia sprawcy wykroczenia zarejestrowanego przez fotoradar, nie wyst臋powa艂a r贸wnie偶 do policji o jego 艣ciganie.
Wed艂ug NIK, w ten spos贸b samorz膮dy uzyskiwa艂y nienale偶ne korzy艣ci. Skala tego zjawiska by艂a olbrzymia. Izba ocenia, 偶e w latach 2009-2010 stra偶e gminne i miejskie w ca艂ym kraju na艂o偶y艂y ok. miliona mandat贸w. Wysoko艣膰 艣redniej grzywny to 300 z艂, co daje 艂膮czn膮 kwot臋 ok. 300 mln z艂, kt贸ra nie wp艂yn臋艂a do bud偶etu pa艅stwa. Np. stra偶 gminna w Kobylnicy tylko w 2010 r. na艂o偶y艂a 15 466 grzywien, z kt贸rych - do czasu kontroli NIK - zap艂acono 13 473.
NIK: D膮偶yli do jak najwi臋kszych wp艂yw贸w
Prokurator Generalny wype艂niaj膮c dyspozycje art. 2 ustawy o prokuraturze powinien za偶膮da膰 na podstawie art. 101 par. 1 Kodeksu post臋powania w sprawach o wykroczenia, tj. z urz臋du, wszcz臋cia post臋powa艅 w sprawach grzywien na艂o偶onych za czyny nieb臋d膮ce wykroczeniami w celu ich uchylenia przez s膮d Fragment raportu NIK
NIK stwierdzi艂a, 偶e mimo, i偶 stra偶e gminne i miejskie maj膮 szerokie uprawnienia do zapewnienia porz膮dku publicznego, to nadmiernie koncentruj膮 swoje dzia艂ania na ujawnianiu wykrocze艅 komunikacyjnych, co w wi臋kszo艣ci nie przek艂ada si臋 na popraw臋 bezpiecze艅stwa na drogach.
W latach 2009-2010 udzia艂 mandat贸w na艂o偶onych w wyniku kontroli ruchu drogowego w stosunku do warto艣ci wszystkich mandat贸w na艂o偶onych przez stra偶nik贸w wyni贸s艂 np. w gminie Pelpin 98,7 proc., a w gminie Kobylnica 99,9 proc.
W ocenie NIK, "dzia艂ania funkcjonariuszy stra偶y spowodowa艂y utrat臋 zaufania obywateli do administracji publicznej". - Dlatego te偶 wojewodowie powinni sprawowa膰 bardziej szczeg贸艂owy nadz贸r nad podleg艂ymi im stra偶ami - podkre艣li艂 Biedziak.
殴r贸d艂o: PAP
殴r贸d艂o zdj臋cia g艂贸wnego:聽Fakty TVN