Protesty w Bośni i Hercegowinie

Na wezwanie związków zawodowych kilka tysięcy osób protestowało w czwartek w Sarajewie przed parlamentem chorwacko-muzułmańskiej części Bośni i Hercegowiny (BiH), który uchwalił nowy kodeks pracy; ich zdaniem nowe prawo to droga do "społeczeństwa niewolników".

Studenci, bezrobotni i byli żołnierze; muzułmanie, prawosławni i katolicy; Boszniacy, Chorwaci i Serbowie. Wszyscy wyszli na ulice miast Bośni i Hercegowiny; wszyscy ze wściekłości, niemocy i poczucia opuszczenia przez państwo, polityków, urzędników. Wyszli, by pokazać, jak kraj, w którym żyją, rozpada się. Po ogromnej skali protestów widać, że mają dosyć czekania na zmiany. Co właściwie dzieje się w Bośni?

Przywódca bośniackich Serbów, nacjonalista Milorad Dodik, uważa, że jedynym rozwiązaniem dla "nieszczęsnego" kraju wstrząsanego protestami, czyli dla Bośni i Hercegowiny, jest podzielenie go na trzy części: serbską, chorwacką i muzułmańską.

Sąd w Sarajewie zagroził dziennikarzom kilkunastu redakcji wysokimi karami, a nawet więzieniem, jeśli nie wydadzą mu "materiału dowodowego", czyli zdjęć z przebiegu protestów antyrządowych, które ogarnęły Bośnię i Hercegowinę w dniach od 7 do 11 lutego.

Parlament kantonu Sarajewo przegłosował w środę dymisję rządu tego regionu. Podjęcia m.in. tej decyzji domagali się protestujący od ub. tygodnia w stolicy Bośni i Hercegowiny obywatele, którzy żądają też zorganizowania wcześniejszych wyborów i natychmiastowej dymisji władz całej Federacji będącej częścią Bośni i Hercegowiny.

- Tu już nie chodzi o politykę, o pozostanie przy władzy jednej czy drugiej partii politycznej, a o przetrwanie samej Bośni - tak określił sytuację w Bośni i Hercegowinie były prezydent Chorwacji Stipe Mesić. Polityk, mówiąc o trwających od 4 lutego protestach w sąsiednim kraju stwierdził, że sytuacja w nim zmieni się dopiero po rewizji porozumienia z Dayton kończącego wojnę na Bałkanach.

Tysiące demonstrantów, od sześciu dni protestujących w Bośni i Hercegowinie, domagały się w poniedziałek powołania nowego rządu Federacji Muzułmańsko-Chorwackiej, złożonego z bezpartyjnych ekspertów. Nowy rząd miałby się zająć ponad 40-procentowym bezrobociem i powszechną korupcją.

W Bośni, gdzie przez kilka dni trwały gwałtowne protesty, w niedzielę demonstranci żądali uwolnienia osób zatrzymanych w poprzednich dniach i oskarżali policję o brutalne traktowanie. Jedna z partii koalicji rządowej zaapelowała o przedterminowe wybory.

W Sarajewie aż 60 rannych policjantów i spalona część bezcennych dokumentów archiwów państwowych, w Zenicy ponad 50 rannych, a w Mostarze zdewastowane biura kilku partii politycznych. To tylko częściowy bilans ulicznych walk i protestów, jakie w piątek rozlały się na całą Bośnię i Hercegowinę w związku z - jak mówi część demonstrujących - tragiczną sytuacją w kraju, o którą wini się urzędników.

Protesty i rozruchy przeciwko skutkom rabunkowej prywatyzacji, zamykaniu fabryk i korupcji, które we wtorek zaczęły się w Tuzli, ogarnęły w piątek 33 miasta Bośni i Hercegowiny, w tym Sarajewo, Bihać i Zenicę. To ruch bez precedensu na obszarze b. Jugosławii.