"Prezydent zamknął oczy i przysłał projekt niekonstytucyjny"

W środę późnym wieczorem Sejm przeprowadził pierwsze czytanie zgłoszonego we wrześniu przez prezydenta Andrzeja Dudę projektu noweli ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, w miejsce zawetowanego w lipcu. Zakłada on między innymi wybór przez Sejm 15 członków KRS-sędziów większością 3/5 głosów. W przypadku klinczu każdy poseł głosowałby tylko na jednego kandydata.

Projekt ten sprowadza się do oddania wyboru sędziów-członków Krajowej Rady Sądownictwa w ręce polityków, na co zwracają uwagę prawnicy, krytykując również prezydencki projekt ustawy dotyczący Sądu Najwyższego. - Tą istotą jest przejęcie przez polityków kontroli nad Krajową Radą Sądownictwa, która ma stać na straży sądów przed politykami właśnie oraz przejęcie kontroli nad Sądem Najwyższym, w tym w szczególności izbą, która będzie kontrolowała ważność wyborów i Izbą Dyscyplinarną, która decyduje o tym, których sędziów ewentualnie z zawodu usuwa - podkreślał Bartłomiej Przymusiński, rzecznik Stowarzyszenia Sędziów Polskich "Iustita".

Dotychczas członków KRS-sędziów wybierały środowiska sędziowskie.

Kwestia wyboru do Rady była w ostatnich tygodniach tematem rozmów prezydenta z PiS - i do tego mają się odnosić poprawki tej partii. Wstępny kompromis ma zakładać, że gdyby w Sejmie nie uzyskano by 3/5 głosów, wówczas - w drugim etapie - do wyboru członków KRS wystarczyłaby większość bezwzględna. Kluby opozycyjne mogłyby wskazać sześciu kandydatów do Rady, a większość parlamentarna - dziewięciu.

Jednocześnie Sejm w środę omawiał projekt noweli ustawy o KRS, autorstwa Platformy Obywatelskiej, który utrzymywałby wybór sędziów do KRS przez środowiska sędziowskie. Odrzucenia projektu chcą Prawo i Sprawiedliwość oraz Kukiz'15.

- Zapewnienie reprezentatywności i społecznej akceptacji KRS jest realizacją prawa do sądu - wskazywała prezydencka minister Anna Surówka-Pasek, przedstawiając projekt. Zapowiedziała, że jeśli podczas prac w Sejmie pojawi się lepsza procedura wyboru członków Rady, to będzie możliwe jej przyjęcie.

Poseł PiS Stanisław Piotrowicz zadeklarował, że Prawo i Sprawiedliwość w pełni popiera konieczność dalszych prac nad prezydenckim projektem. Ocenił, że przy reformie KRS chodzi "nie tylko o szybkość postępowania", bo o to - jak mówił - "zatroszczymy się podczas kolejnych projektów ustaw, które będą się wiązały z procedurą". - Nie chodzi nam tylko o zmiany o charakterze strukturalnym, ale i również o zmiany o charakterze personalnym - podkreślał poseł PiS. Zaznaczył, że ma na myśli to, aby "doszło do przemiany jakościowej sędziów, którzy będą ludźmi o mentalności służebnej wobec państwa i narodu, a nie o mentalności panującej nad narodem".

- Projekt pana prezydenta pozostaje w pełni w zgodzie z konstytucją - oświadczył Piotrowicz. - Boicie się wymiaru sprawiedliwości, który rozliczy minione afery, złodziejstwa - zwrócił się do posłów opozycji.

Borys Budka (PO) ocenił, że prezydent swoim projektem "podcina gałąź, na której siedzi". Jego zdaniem kierując się logiką zawartą w projekcie, większość w parlamencie może "skrócić kadencję prezydenta". Poinformował, że w imieniu Platformy złożył wniosek o odrzucenie prezydenckiego projektu.

Budka podkreślił, że "prezydent jednak zamknął oczy i przysłał projekt niekonstytucyjny”. - To wmawianie opinii publicznej, że to - nad czym dzisiaj dyskutujemy - to prawdziwy projekt. Nie, to jest fikcja - twierdził.

Według Budki wybór członków KRS przez Sejm będzie "stygmatyzować" sędziów, którzy otrzymają "naklejki PiS". - Reszta w swej łaskawości może otrzymać naklejki innych ugrupowań. Jak teraz będzie czuł się obywatel, który przyjdzie do sądu i tak naprawdę zobaczy fachowca, ale będzie wiedział, że to jest partyjny nominat? - pytał poseł PO.

Kamila Gasiuk-Pihowicz (Nowoczesna) oceniła, że KRS powołany na podstawie prezydenckiego projektu nie będzie w stanie stać na straży niezależności wymiaru sprawiedliwości i niezawisłości sędziowskiej. Apelowała o odrzucenie projektu. - Wszystkie propozycje podziału sędziowskich miejsc w KRS pomiędzy partie są dokładnie tak samo niekonstytucyjne, jak przejęcie tych wszystkich miejsc tylko przez jedno ugrupowanie. Takie rozwiązanie oznacza w praktyce, że w KRS nie będzie przedstawicieli środowiska sędziowskiego - zaznaczyła.

Krzysztof Paszyk (PSL) ocenił, że wykorzystywanie oczekiwań społecznych do realizacji interesów partyjnych jest niegodne. - Temida powinna mieć opaskę na obydwu oczach, a nie, niczym pirat, na jednym" - dodał. Jego zdaniem prezydencki projekt w sprawie KRS budzi wątpliwości natury konstytucyjnej.

Za dalszymi pracami nad projektem był Kukiz '15. Jerzy Jachnik (Kukiz'15) podkreślał, że jego klub nie godzi się, by sędziów wybierali sędziowie. - Najważniejszy jest artykuł 4. konstytucji RP, który mówi, że suwerenem jest naród. Sędziowie powinni być wybierali albo w wyborach powszechnych, albo poprzez swoich przedstawicieli - podkreślił.

Za dalszymi pracami nad projektem opowiedziało się koło Wolni i Sprawiedliwi.

O odrzucenie projektu wniosło koło UED. Reprezentujący UED Jacek Protasiewicz powiedział, że "wbrew temu co mówi pan Piotrowicz, ten projekt jest niezgodny z konstytucją". Podkreślił, że jego koło jest za odrzuceniem prezydenckiego projektu w pierwszym czytaniu.

Posłowie w debacie pytali między innymi, dlaczego nie bierze w niej udziału prezydent Duda.- Panie prezydencie, gdzie pan jest? Wstydzi się pan tych ustaw? - pytał Krzysztof Truskolaski z Nowoczesnej.

Pojawiły się też pytania o bezstronność sędziów wybranych przez Sejm.

Odpowiadając na pytania posłów, Surówka-Pasek mówiła, że wybór na daną funkcję przez Sejm nie oznacza, że dana osoba nie może być bezstronna.

Od końca lipca w Sejmie leżą wnioski prezydenta o ponowne rozpatrzenie zawetowanych ustaw o KRS i SN.

Przed Sejmem w trakcie debaty protestowało kilkadziesiąt osób. "Zdradza Ojczyznę ten, kto łamie jej najwyższe prawo", "Wolne sądy, wolne wybory, wolna Polska", "Zamach na sądy = Trybunał Stanu" - głosiły hasła. Manifestanci mieli flagi Polski i UE, była też czarna, żałobna.

Autor: tmw//now / Źródło: TVN24, PAP