"Kąpiel morska nietrafnie zastosowana szkodliwie oddziałać może". Zalecenia lekarzy sprzed 170 lat

[object Object]
Plażowicze w Sopocie Polona
wideo 2/4

Był czerwony jak rak i myślał, że "zaraz diabli go porwą". Ale z wody nie wyszedł. Jak mus to mus. Warszawski aktor Alojzy Żółkowski, nie był jedynym, który wierzył w uzdrawiającą moc morskich kąpieli. Lekarz przepisał mu ich 60, ale wedle ściśle określonych zasad.

Histeria, reumatyzm, depresja, anemia, a nawet paraliż. Wiele schorzeń, a na wszystko jeden lek: morskie kąpiele. W XIX wieku pluskanie w morskich falach stało się bardzo popularne.

- Nad morze przyjeżdżali turyści, ale też osoby, które liczyły, że tutaj podreperują swoje zdrowie. Jednak zanim ruszyli na plażę musieli wybrać się do lekarza. To on określał jak powinna przebiegać cała kuracja - opowiada dr Janusz Dargacz z Muzeum Gdańska.

Kąpiele były modne, ale nie zawsze przyjemne. Na własnej skórze przekonał się o tym Alojzy Żółkowski, warszawski aktor, który w 1839 i 1840 roku kurował się latem w Sopocie.

"Będąc w Gdańsku udałem się z listem Zeemana do najlepszego poleconego mi doktora Diesburga, ten wyrozumiawszy zupełnie moją słabość, zalecił dietę przepisał lekarstwa i najmniej 60 kąpieli morskich, ale tylko co dzień jedną, więcej nie pozwolono. (...) zacząłem dnia 5 lipca w niedzielę o godzinie 11-ej" - pisał Żółkowski w listach do swego przyjaciela Szymanowskiego.

Lekarz polecił podobną kurację Walerii ze Stroynowskich Tarnowskiej.

Radził on wiecznie cierpiącej na zawroty głowy i różnorakie dolegliwości hrabinie, by spróbowała leczniczego działania kąpieli morskich. "Jeśli nie zaszkodzą, to mogą pomóc" - powtarza kilkakrotnie z ufnością pani Waleria i dzielnie pławi się w chłodnej wodzie u brzegów Sopotu, Nowego Portu albo i Stogów, później nawet dwa razy dziennie, by przy wyjeździe, 24 lipca, z dumą zamknąć bilans swych 63 kąpieli. Z dumą, […] "bo z pewnością nie ma cienia przyjemności we wchodzeniu do tego zimnego morza, które zamraża nawet, jak się tylko stoi na brzegu" – czytamy w książce Ireny Fabiani-Madeyskiej "Odwiedziny Gdańska w XIX wieku".

Sopot cieszył się dużym zainteresowaniem kuracjuszy Polona

"Myślałem, że mnie diabli porwą"

Łatwo nie było, ale czego się nie robi dla zdrowia. Zalecenia były dość wymagające, a kuracjusze zdeterminowani.

- Czasem kuracja trwała kilka tygodni, innym razem nawet dwa miesiące. W tym czasie lekarze zalecali krótkie, bo kilkuminutowe kąpiele, ale za to regularne. Do morza trzeba było wejść nawet codziennie i to bez względu na pogodę - opowiada dr Dargacz.

Dowody? Proszę bardzo.

"Woda szczypie, szczególnie w kroku, myślałem, że mnie diabli porwą, wylazłem z niej jak rak czerwony. Używam z przepisu doktora szklankę tej wody zawsze przed śniadaniem, ażeby uregulować mój poczciwy stolec. Nakazano nam także przechadzkę, muszę bardzo wiele chodzić, gdyż ból w prawym boku powiększał się" - czytamy w listach Żółkowskiego.

"Kąpiel nietrafnie zastosowana może szkodliwie oddziaływać"

Brzmi jak reklama? Trochę tak. Ale ówcześni lekarze bardzo restrykcyjnie podchodzili do swoich pacjentów. Doktor Buenau z Kołobrzegu też. Dziś jego zalecenie mogą wywoływać uśmiech, a nie respekt. Oto zaledwie kilka z nich:

Kąpiel morska zarówno jak wszelkie inne drażniące środki lekarskie, nietrafnie zastosowana szkodliwie oddziałać może. Przybywający z daleka dobrze zrobi nie kąpiąc się zaraz pierwszego dnia po przyjeździe swoim. Tymczasem może skrzętnie przechadzać się nad morzem albo też tam ciągle przesiadywać.

Kąpanie się po dwa razy dziennie może być nader szkodliwem. Olbrzymie tylko konstytucye bez szwanku coś podobnego znosić mogą.

Jeżeli woda dostanie się do zewnętrznego przewodu usznego, przez co na kilka dni powstaje szumienie w uszach i przytłumienie słuchu, wydalić ją skacząc na jednej nodze i chyląc głowę ku ramieniu po tej stronie, gdzie woda w ucho weszła.

Najlepiej jest kąpać się bez wszelkiego odzienia, szczególniej dla osób słabowitych, o co lekarze nawet najusilniej nastawać powinni.

Tłumy na molo Polona

"Obawiam się przedwczesnego zgonu pieniędzy"

Woda, wodą, ale powodzenie kuracji zależało jeszcze od kilku rzeczy. Jednym z nich była dieta. Nie różniła się ona wiele od współczesnych zaleceń.

- Był spis dań, ale głównie chodziło o to, żeby było to jedzenie lekkostrawne z małą zawartością tłuszczu - tłumaczy dr Dargacz.

Tradycyjne lekarstwa też trzeba było zażywać. "Życie jest bardzo drogie, doktór i lekarstwo kosztują okropnie, obawiam się przedwczesnego zgonu pieniędzy, przeto napomknąłem cokolwiek u W-o Koss, może się też zlitują nade mną"- pisał Żółkowski.

Co jeszcze było istotne podczas leczenia? Dobre samopoczucie, a to zdaniem lekarzy gwarantowała „rozrywka w wesołym towarzystwie”.

- Jak efekty tych morskich kuracji? Rekompensowały zimną wodę i wiatr? - dopytuję.

- Zachowały się różne relację z tamtych czasów. Część osób sądziła, że kąpiele im pomagają. Jak było w istocie, trudno dziś wyrokować. Niewykluczone, że niekiedy poprawa zdrowia była jedynie efektem autosugestii. Z drugiej strony aktywność fizyczna, ruch na świeżym czy odpowiednia dieta z pewnością przynosiły pożądany skutek - dodaje dr Dargacz.

Molo w Sopocie Polona

Korzystałam z publikacji: dawnysopot.pl, "Przepisy przy używaniu kąpieli solankowych i morskich" Dr. Kaczorowski, Poznań 1865; Irena Fabiani-Madeyska, "Odwiedziny Gdańska w XIX wieku", Gdańsk 1957.

Jeśli chcielibyście nas zainteresować tematem związanym z Waszym regionem - czekamy na Wasze sygnały/materiały. Piszcie na Kontakt24@tvn.pl.

Autor: Aleksandra Arendt / Źródło: TVN24 Poznań/dawnysopot.pl

Źródło zdjęcia głównego: Polona

Pozostałe wiadomości

Polskie Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych poinformowało w piątek nad ranem o "intensywnej aktywności" rosyjskiego lotnictwa, związanej z uderzeniami na Ukrainę. W związku z tym nad Polską operują polskie i sojusznicze samoloty. W Ukrainie ogłoszono alarm, zagrożony atakami z powietrzna jest między innymi leżący przy granicy z Polską obwód lwowski.

"Intensywna aktywność" rosyjskiego lotnictwa. Nad Polską "operują polskie i sojusznicze statki powietrzne"

"Intensywna aktywność" rosyjskiego lotnictwa. Nad Polską "operują polskie i sojusznicze statki powietrzne"

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Chcę ufać, że prezydent rozważa podjęcie sensownej decyzji do ostatniej chwili. Może być jutro, może być dzisiaj, byle byłaby to decyzja słuszna, czyli taka która będzie wiązała się z podpisaniem tej ustawy - powiedziała w "Faktach po Faktach" w TVN24 ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, odnosząc się do noweli ustawy w sprawie dostępności pigułki "dzień po" bez recepty. Prezydencka minister Małgorzata Paprocka przekazała w TOK FM, że Andrzej Duda ogłosi decyzję w piątek.

Oczekiwanie na ruch prezydenta. "Chcę ufać, że rozważa podjęcie sensownej decyzji"

Oczekiwanie na ruch prezydenta. "Chcę ufać, że rozważa podjęcie sensownej decyzji"

Źródło:
TVN24, PAP

Autobus z pielgrzymami spadł z mostu i zapalił się na przełęczy między Mokopane i Marken w prowincji Limpopo w RPA. 45 osób zginęło. Przeżyła tylko ośmioletnia dziewczynka.

Autobus spadł z wiaduktu. 45 pielgrzymów zginęło. Przeżyła jedynie ośmiolatka

Autobus spadł z wiaduktu. 45 pielgrzymów zginęło. Przeżyła jedynie ośmiolatka

Źródło:
PAP, BBC

765 dni temu rozpoczęła się rosyjska pełnoskalowa inwazja na Ukrainę. Ogłoszono alarm powietrzny na terenie całej Ukrainy w związku z wystrzeleniem rakiet manewrujących przez rosyjskie bombowce strategiczne - poinformował Ukrinform. Podsumowujemy, co wydarzyło się w ostatnich godzinach w Ukrainie i wokół niej.

Ukraina. Najważniejsze wydarzenia ostatnich godzin

Ukraina. Najważniejsze wydarzenia ostatnich godzin

Źródło:
PAP

Zbigniew Ziobro nie miał możliwości przekazania dokumentów swojemu następcy - mówił w "Kropce nad i" w TVN24 przedstawiciel Suwerennej Polski, były wiceminister sprawiedliwości Michał Wójcik. Tłumaczył, że miało to związek z wykrytą u Ziobry chorobą. Odniósł się w ten sposób do tego, że śledczy znaleźli w domu byłego ministra dokumenty dotyczące sprawy śmierci jego ojca.

Wójcik o tym, czemu dokumenty były w domu Ziobry. "Nie było możliwości przekazania"

Wójcik o tym, czemu dokumenty były w domu Ziobry. "Nie było możliwości przekazania"

Źródło:
TVN24

Termin podpisania przez prezydenta nowelizacji Prawa farmaceutycznego w sprawie tabletki "dzień po" mija w piątek. Sam Bankman-Fried został skazany na 25 lat więzienia za kradzież 8 miliardów dolarów od klientów upadłej giełdy kryptowalut FTX. Z kolei minister sprawiedliwości Adam Bodnar odwołał z delegacji pięcioro sędziów, w tym szefową neo-KRS Dagmarę Pawełczyk-Woicką. Oto sześć rzeczy, które warto wiedzieć 29 marca.

Sześć rzeczy, które warto wiedzieć w piątek, 29 marca

Sześć rzeczy, które warto wiedzieć w piątek, 29 marca

Źródło:
PAP, TVN24

Zbigniew Ziobro udzielił w czwartek dwóch wywiadach telewizyjnych. Opowiadał w nich między innymi o objawach choroby, które u siebie zauważył i o procesie leczenia, w tym o skomplikowanej operacji, którą - jak mówił - przeszedł za granicą. Odniósł się także do pojawiających się zarzutów, że symuluje chorobę.

Zbigniew Ziobro udzielił dwóch wywiadów

Zbigniew Ziobro udzielił dwóch wywiadów

Źródło:
Polsat News, TV Republika, PAP

Od 1. kwietnia przestanie obowiązywać zerowy VAT na żywność, co oznacza powrót do wcześniejszej 5-procentowej stawki. To oznacza podwyżki cen w sklepach, jednak kilka sieci poinformowało, że zamierza utrzymać ceny na dotychczasowym poziomie.

Wyższy VAT na żywność, te same ceny. Te sieci obiecują brak podwyżek

Wyższy VAT na żywność, te same ceny. Te sieci obiecują brak podwyżek

Źródło:
PAP/tvn24.pl

Dziś prowadzimy badania i wsłuchujemy się w głos Polaków. Mówią: nie mamy czasu dla rodziny, nie mamy czasu, żeby rodzinę założyć, nie mamy czasu na miłość, przyjaźń, na spacer, na spotkanie ze znajomym - wymieniła w programie "Fakty po Faktach" Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, ministra rodziny, pracy i polityki społecznej. Odniosła się w ten sposób do pomysłu skrócenia tygodnia pracy.

"Nie mamy czasu na miłość". Ministra o planach skrócenia tygodnia pracy

"Nie mamy czasu na miłość". Ministra o planach skrócenia tygodnia pracy

Źródło:
tvn24.pl

Gdy myślimy o wyborach w Stanach Zjednoczonych, to przychodzą nam na myśl dwa nazwiska: Joe Bidena i Donalda Trumpa. Jednak chętnych do Białego Domu jest więcej. Wśród nich jest ktoś, czyje nazwisko jest wszystkim dobrze znane. To Robert F. Kennedy Junior. To postać kontrowersyjna. Jest głośnym aktywistą antyszczepionkowym. Pochlebnie wypowiadał się o Trumpie, a Trump o nim. Szans na Biały Dom nie ma, ale za sprawą poglądów i nazwiska jest jedną z głównych postaci tegorocznej kampanii.

Robert F. Kennedy Jr. kandyduje na prezydenta USA. Jego własna rodzina się od niego odcina

Robert F. Kennedy Jr. kandyduje na prezydenta USA. Jego własna rodzina się od niego odcina

Źródło:
Fakty o Świecie TVN24 BiS

Rosyjska obrona przeciwlotnicza omyłkowo zestrzeliła w czwartek rosyjski myśliwiec Su-35 u wybrzeży Krymu - podały rosyjskie niezależne media. Informację o tym, że samolot wpadł do Morza Czarnego potwierdził szef okupacyjnych władz Sewastopola.

Rosyjski myśliwiec spadł do morza. Media: omyłkowo zestrzelili go Rosjanie

Rosyjski myśliwiec spadł do morza. Media: omyłkowo zestrzelili go Rosjanie

Źródło:
PAP

Mam wrażenie, że to naprawdę jest dopiero wstęp do grubego wyjaśniania grubych tematów - stwierdził w "Faktach po Faktach" Bartosz Arłukowicz (KO), odnosząc się do działań prokuratury w związku z wydatkowaniem Funduszu Sprawiedliwości. - O tym, czy jest jakaś afera, czy jej nie ma, stwierdza sąd w prawomocnym wyroku - mówił Krzysztof Szczucki (PiS).

Arłukowicz: przestańcie się mazać, chłopaki z PiS-u

Arłukowicz: przestańcie się mazać, chłopaki z PiS-u

Źródło:
TVN24

Pani Wiktoria z Jasła (woj. podkarpackie) przez kilka lat żyła ze złośliwym guzem w piersi. Kobieta bała się operacji i nie konsultowała swojego stanu ze specjalistą, a zmiana stale rosła. Guz utrudniał jaślance codzienne czynności – kobieta nie mogła się schylać, bo przewracała się pod jego ciężarem. Po operacji okazało się, że ważył blisko 10 kilogramów.

Bała się operacji, żyła z guzem piersi większym od głowy

Bała się operacji, żyła z guzem piersi większym od głowy

Źródło:
tvn24.pl

Portal informacyjny Voice of Europe miał służyć jako narzędzie do potajemnego finansowania w wyborach europejskich kandydatów, którzy są przychylni Moskwie - pisze portal niemieckiego tygodnika "Spiegel", powołując się na ustalenia czeskich władz. "Mówi się o sumie kilkuset tysięcy euro" - dodano. W opisanej przez "Spiegela" sprawie pojawia się również polski wątek.

"Spiegel": europejscy politycy mieli otrzymywać setki tysięcy euro od Rosji

"Spiegel": europejscy politycy mieli otrzymywać setki tysięcy euro od Rosji

Źródło:
PAP, Spiegel

Prokuratura wszczęła śledztwo w sprawie podejrzenia popełnienia przestępstw przez europosła Adama Bielana i byłego ministra funduszy i polityki regionalnej Grzegorza Pudę - podało RMF FM. Postępowanie prowadzone na wniosek Najwyższej Izby Kontroli dotyczy nieprawidłowości w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju. Prokurator krajowy Dariusz Korneluk powiedział w "Tak jest" w TVN24, że podjęto decyzję, iż postępowania w zakresie NCBR "będą skoncentrowane u jednego prokuratora". Dodał, że prokurator regionalna "nie wyklucza powołania zespołu, bo to będzie kolejna z wielkich, ogromnych spraw".

Afera w NCBR. Jest śledztwo dotyczące Adama Bielana i Grzegorza Pudy. Dariusz Korneluk: prokurator nie wyklucza powołania zespołu

Afera w NCBR. Jest śledztwo dotyczące Adama Bielana i Grzegorza Pudy. Dariusz Korneluk: prokurator nie wyklucza powołania zespołu

Aktualizacja:
Źródło:
RMF FM, TVN24

Sprawca zabójstwa został zatrzymany po 26 latach. Kiedy miał 22 lata, zabił kolegę z pracy. Tak twierdziła policja i prokuratura, ale nie było świadków, ani odcisków palców. Nie było też możliwości zbadania DNA. Czasy się zmieniły, możliwość już jest. Jakim tropem zatem szli policjanci z archiwum X?

W młodości zabił kolegę. Policjanci z archiwum X zatrzymali go 26 lat później

W młodości zabił kolegę. Policjanci z archiwum X zatrzymali go 26 lat później

Źródło:
Fakty TVN

Wśród czterech ofiar śmiertelnych wypadku autokaru, do którego doszło w środę w Niemczech, jest 47-letnia Polka - przekazały Deutsche Welle oraz dziennik "Der Tagesspiegel", powołując się na informacje od policji. Trwa wyjaśnianie przyczyn wypadku.

Wypadek autokaru w Niemczech. Media: Polka wśród ofiar śmiertelnych

Wypadek autokaru w Niemczech. Media: Polka wśród ofiar śmiertelnych

Źródło:
Tagesspiel, Deutsche Welle

Pięcioro sędziów pełniących obowiązki w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie, w tym szefowa neo-KRS Dagmara Pawełczyk-Woicka, zostało w czwartek odwołanych z delegacji przez ministra sprawiedliwości Adama Bodnara - przekazał resort w komunikacie.

Minister sprawiedliwości odwołał z delegacji pięcioro sędziów. W tym szefową neo-KRS

Minister sprawiedliwości odwołał z delegacji pięcioro sędziów. W tym szefową neo-KRS

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Gdzie i do której godziny zrobimy zakupy w święta wielkanocne? Jeśli jeszcze nie zdążyliśmy ze wszystkimi sprawunkami, to mamy nieco czasu. Oto godziny otwarcia sklepów w najbliższy weekend.

Godziny otwarcia sieci handlowych na Wielkanoc

Godziny otwarcia sieci handlowych na Wielkanoc

Źródło:
tvn24.pl

Plaża w Sopocie znalazła się w rankingu stu najlepszych plaż świata. Na pierwsze miejsce zestawienia Golden Beach Awards trafiła w tym roku plaża na wyspie Bora Bora.

Polski kurort wśród stu najlepszych plaż świata

Polski kurort wśród stu najlepszych plaż świata

Źródło:
Beach Atlas
Gówniany temat? Może uratować ci życie

Gówniany temat? Może uratować ci życie

Źródło:
tvn24.pl
Premium

Trwa śledztwo dotyczące przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych w związku z wydatkowaniem środków z Funduszu Sprawiedliwości. Doszło do przeszukań i pierwszych zatrzymań. Afery wokół FS wielokrotnie były tematem materiałów na portalu tvn24.pl i w magazynie reporterskim "Czarno na białym" w TVN24. Na bieżąco piszemy też o postępach w śledztwie.

Afery wokół Funduszu Sprawiedliwości, główni bohaterowie, przeszukania i zatrzymania. Najważniejsze materiały 

Afery wokół Funduszu Sprawiedliwości, główni bohaterowie, przeszukania i zatrzymania. Najważniejsze materiały 

Źródło:
tvn24

Nadchodzi Wielkanoc, której nieodłączną tradycją jest dekorowanie jajek. Część z nas decyduje się na używanie do tego barwników dostępnych w niemal każdym sklepie spożywczym, niektóre z nich zawierają jednak szkodliwe dla zdrowia substancje chemiczne. Badacze przypominają, że do przygotowania pisanek lepiej użyć naturalnych środków, które możemy znaleźć w swojej kuchni.

Czym malować jajka, żeby sobie nie zaszkodzić?

Czym malować jajka, żeby sobie nie zaszkodzić?

Źródło:
PAP

Zachęta została metaforycznie wyczyszczona. Odgłosy sprzątania: szorowania, odkurzania, froterowania można było usłyszeć podczas symbolicznego odświeżania gmachu galerii w performansie "Czyszczenie Zachęty" Katarzyny Krakowiak–Bałki.

Symboliczne "Czyszczenie Zachęty"

Symboliczne "Czyszczenie Zachęty"

Źródło:
PAP

Dwa pasące się łosie, w tym jeden o nietypowym, białym umaszczeniu, sfilmowała Reporterka 24 pod Giżyckiem (woj. warmińsko-mazurskie). - To pierwsza odnotowana obserwacja łosia o takim umaszczeniu w historii. Jest to więc bardzo rzadki okaz - stwierdził Sławomir Kowalczyk z Nadleśnictwa Giżycko. Nagranie otrzymaliśmy na Kontakt 24.

Dwa łosie na wypasie, jeden z nich był "bardzo rzadki"

Dwa łosie na wypasie, jeden z nich był "bardzo rzadki"

Źródło:
Kontakt 24, tvnmeteo.pl