Kilka lat temu nie był szczególnie uduchowiony. Teraz jest oskarżony o przynależność do grupy dżihadystów, gdy z Dawida Ł. z Radomia przeistoczył się w szkolonego do zabijania niewiernych brata Dawooda Hadada. - Zakochał się w niewłaściwej dziewczynie - mówi rodzina. Jego proces będzie przełomowy dla wymiaru sprawiedliwości w Polsce.
Prolog
- Cholera. Żołnierz i bojownik! To jakiś głupi żart. Przecież ten chłopak waży jakieś 50 kilogramów. Silniejszy wiatr by go porwał - kręci głową jeden z bliskich członków rodziny "polskiego terrorysty".
Prosi mnie o anonimowość. Tłumaczy, że nie chce zadawać kolejnego ciosu rodzicom Dawida Ł.
- Dość już przeżyli przez niego. Są tym wszystkim załamani. Na ich oczach temu chłopakowi odbiło. Zaczęło się od muzułmańskich ciuchów. Potem coraz głębiej wnikał w środowisko dżihadystów. On! Normalny chłopak z Polski. Z katolickiej rodziny! - opowiada.
Proces tego "normalnego chłopaka" jest dla polskiego wymiaru sprawiedliwości jak papierek lakmusowy. Pierwsza rozprawa w tym tygodniu.
- Proces i ewentualny wyrok dla Dawida Ł. ma dać odpowiedź, na ile polskie prokuratury są gotowe na prowadzenie spraw osób podejrzanych o kontakty z międzynarodowymi siatkami terrorystów - mówią prokuratorzy, którzy zajmowali się sprawą.
Dawid Ł. ma dziś 25 lat. Osiem najbliższych może spędzić w więzieniu. Na razie od półtora roku jest w celi dla szczególnie niebezpiecznych przestępców. Jeżeli ją opuszcza, to tylko w konwoju uzbrojonych po zęby funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego - niezależnie od tego, czy jedzie do prokuratury, czy na badania psychiatryczne, które niedawno przechodził.
Siedzi w jednoosobowej celi w areszcie w Piotrkowie Trybunalskim – jednym z najnowocześniejszych w kraju. Grono osób, z którymi może rozmawiać, jest mocno ograniczone: psycholog, wychowawca i strażnicy. Do niedawna też prokurator prowadząca śledztwo.
Jego korespondencja jest cenzurowana - pracownicy aresztu czytają przychodzące do 25-latka listy. A te, które Dawid Ł. pisze, muszą przejść przez prokuratora. I tłumacza. Bo Ł. pisze tylko po arabsku. Nie widzi się z innymi aresztowanymi podczas spacerów, sam siedzi w celi. Ma status niebezpiecznego, dlatego jego cela jest dozorowana przez 24 godziny na dobę. Dla bezpieczeństwa musi spać z głową ułożoną w taki sposób, żeby strażnik mógł ją widzieć przez wizjer. Sztućce plastikowe. Też dla bezpieczeństwa.
Jak tu trafił?
Część pierwsza
Miłość
Dawid urodził się i wychował się na jednym z osiedli w Radomiu. Miał 14 lat, kiedy razem z rodzicami i dwoma siostrami przeniósł się do Lillestrom w Norwegii, kilka kilometrów od Oslo.
- Normalny, bystry chłopak. Lubił komputery - mówią ci, którzy poznali Dawida już po przeprowadzce.
Dawid szybko uczył się języków. Angielski znał już wcześniej, ale po kilku miesiącach nie miał problemów, żeby z rówieśnikami dogadać się po norwesku. Odnalazł się szybko w nowej rzeczywistości.
- Rozkręcałem firmę budowlaną. Syn pomagał mi dogadywać się z klientami. Zawsze mogłem na niego liczyć - mówi mi jego ojciec.
Dawid miał dobre oceny, chociaż sporo obowiązków. Zaczął współpracę z lokalnymi firmami, dla których tworzył grafikę komputerową.
- Dobrze się zapowiadał. Tacy jak on w Skandynawii szybko osiągają sukces - komentują znajomi chłopaka.
Żeby zaimponować tamtej lasce, przeszedł na islam. Zaczął chodzić w charakterystycznych dla muzułmanów ciuchach. Strasznie mnie to śmieszyło, bo nigdy nie był szczególnie religijny. Jak rodzina szła do kościoła, to zawsze wymyślił powód, żeby nie iść.
Znajomy o Dawidzie Ł.
Miał 19 lat, kiedy się zakochał.
- To była dziewczyna z muzułmańskiej rodziny. A jej członkowie nie zaakceptowali Dawida, bo był "niewierny" - tłumaczy ojciec chłopaka.
- No i się zaczęło. Żeby zaimponować tamtej lasce, przeszedł na islam. Zaczął chodzić w charakterystycznych dla muzułmanów ciuchach. Strasznie mnie to śmieszyło, bo nigdy nie był szczególnie religijny. Jak rodzina szła do kościoła, to zawsze wymyślił powód, żeby nie iść - mówi jego dobry znajomy.
Chłopak regularnie pojawiał w meczecie. Uczył się arabskiego i studiował Koran. Na nic to się zdało.
- Został odrzucony. Załamał się. To był początek problemów - opowiada ojciec Dawida.
Jego syn jednak nie zrezygnował z nowej religii. Wręcz przeciwnie.
Część druga
Na celowniku
Kontakt z Dawidem był dla rodziny coraz trudniejszy. Zamykał się w swoim świecie. Udzielał się na internetowych forach poświęconych islamowi. Jego wpisy, jak można przeczytać w raportach przekazanych przez norweskie służby bezpieczeństwa, zainteresowały agentów do spraw walki z terroryzmem już w 2012 roku. Dawid miał 20 lat.
"Autorem wpisu jest wyznawca salafickiej wersji islamu o najbardziej radykalnym wydaniu" - czytam w jednym z raportów datowanych na 2012 rok.
Polak udziela się w grupie "Prorok Ummah", która pochwala terroryzm i zabijanie niewiernych. Znajomości z internetu przechodzą do "realu". Tak Dawid Ł. poznaje m.in. Jakuba Jakusa - Polaka, który w tym roku najprawdopodobniej wysadził się w samobójczym zamachu w Syrii.
Jakus do Norwegii przyjechał spod Sandomierza. Na islam przeszedł jeszcze w Polsce. Wtedy, w 2012 roku, stał się przyjacielem i wzorem dla Ł.
- Jakub J. był obserwowany przez polskie służby. W ten sposób dowiedzieliśmy się o tym, że jest inny Polak, który wymaga dokładnej obserwacji - mówi Stanisław Żaryn, rzecznik koordynatora polskich służb specjalnych.
Dawid Ł. oddalał się od rodziny. Jego ojciec w rozmowie przekonuje mnie, że "akceptował nową religię syna", ale otoczenie Dawida zwraca uwagę na coś innego.
- Próbował go przekonać, że robi źle. Że zaczyna się spotykać z ludźmi, którzy sprowadzą problemy na niego i całą rodzinę. Ale z Dawidem już nie było rozmowy. Szantażował rodzinę, że zaalarmuje służby o tym, że jest szykanowany z powodu wyznawania innej religii - opowiadają.
Część trzecia
Na wojnie
Na islamskich forach Dawid Ł. zaczął być znany jako "Polak - Norweg". Zwrócił uwagę 20-letniej Małgorzaty. Mieszkała w Polsce razem z matką. Muzułmanką została wbrew jej prośbom i groźbom.
"Córka poinformowała mnie, że poznała chłopaka w sieci. Dowiedziałam się, że będę mogła go poznać" - zeznała w prokuraturze matka dziewczyny. Jej wersję czytam w aktach sprawy.
Dawid przyleciał do Polski w styczniu 2014 roku.
Powiedział, że zabiera córkę do Warszawy. Następnego dnia się dowiedziałam, że wzięli ślub w obrządku muzułmańskim. W meczecie przy ulicy Wiertniczej.
Teściowa Dawida Ł.
"Powiedział, że zabiera córkę do Warszawy. Następnego dnia się dowiedziałam, że wzięli ślub w obrządku muzułmańskim. W meczecie przy ulicy Wiertniczej" - zeznawała śledczym kobieta, od teraz teściowa Dawida.
Para - jak wynika z akt - zamieszkała w Radomiu. W mieszkaniu, w którym Dawid mieszkał przed wyprowadzką do Norwegii.
"Potem poinformowali mnie, że wspólnie lecą do Turcji, żeby studiować Koran. Córka tłumaczyła mi, że ona będzie mieszkać z kobietami, a Dawid z mężczyznami. Uprzedziła, że nie będzie z nią kontaktu przez około dwóch tygodni" - zeznaje matka.
5 marca 2014 Dawid i Małgorzata odlecieli samolotem z warszawskiego lotniska. Ich samolot leciał do Stambułu. Po wylądowaniu w Turcji Małgorzata zadzwoniła do matki. Potem kontakt z nią urwał się na dwa miesiące.
"Zaalarmowałam służby bezpieczeństwa. Bałam się. W maju na mój komputer zadzwoniła córka. Korzystała z konta Dawida. Tłumaczyła, że wszystko jest w porządku. W tle widziałam, że żyje w dramatycznie złych warunkach. Jakby siedziała w jakiejś lepiance. Nie chciała jednak mówić o żadnych szczegółach. Małgorzata mówiła tylko, że nie pracuje i się uczy" - zeznała matka młodej Polki.
Gdzie była i co działo się od momentu wylądowania w Turcji? Polskie i norweskie służby twierdzą, że Dawid Ł. nielegalnie przekroczył granicę z Syrią. Tam miał przyłączyć się do grupy Hakarat Fajr Szam al-Islamija - jednej ze zbrojnych grup dżihadystów walczących w syryjskiej wojnie domowej.
Jej przedstawiciele mieli wydać mu dokument zaświadczający, że "Brat Dawood Hadad" jest członkiem organizacji. Tutaj - według ustaleń śledztwa - przeszedł trening bojowy, uczono go korzystać z broni oraz materiałów wybuchowych.
Potem Dawid Ł. miał zostać włączony do grupy, która miała patrolować tereny zajęte przez dżihadystów.
Dzwonił do nas poprzez Skype'a. Widziałem, że jest bardzo wystraszony tym, w co się wpakował. Wprost nie mówił nam o niczym. Nie wiedzieliśmy, gdzie jest, ani co robi. Ale był to Trzeci Świat. Jasne dla mnie było to, że Dawid nie ma pomysłu, jak się stamtąd wydostać
Ojciec Dawida Ł.
- Miałem kontakt z synem. Dzwonił do nas poprzez Skype'a. Widziałem, że jest bardzo wystraszony tym, w co się wpakował. Wprost nie mówił nam o niczym. Nie wiedzieliśmy, gdzie jest, ani co robi. Ale był to Trzeci Świat. Jasne dla mnie było to, że Dawid nie ma pomysłu, jak się stamtąd wydostać - opowiada ojciec 25-latka.
Twierdzi, że każdego dnia namawiali go na powrót do Norwegii. Opowiada, że "poruszył niebo i ziemię, żeby odzyskać dziecko".
- Mogę powiedzieć tylko tyle, że bardzo pomógł nam mój bliski znajomy z Turcji - ucina.
Jesienią 2015 roku Dawid Ł. i Małgorzata B. wsiedli do samolotu lecącego ze Stambułu do Oslo.
- Wrócili. Zamieszkali u nas. Dawid nie chciał opowiadać o tym, co tam przeżył. Nie porzucił islamu, ale mocno się zmienił - mówi jego ojciec.
Część czwarta
Na wokandzie
Dawid Ł. wraz z żoną pojawił się 17 listopada 2015 roku na lotnisku w Oslo. Mieli lecieć do Polski. Tutaj zostali zatrzymani przez norweskie służby bezpieczeństwa.
Z telefonu 25-latka odzyskano skasowane zdjęcia. Na wielu widać go z karabinem maszynowym. Zdjęcia wykonano w miejscu, gdzie był pustynny krajobraz. W tle widać powiewającą flagę dżihadystów.
W jego komputerze zabezpieczono brutalne nagrania przedstawiające egzekucje syryjskich żołnierzy oraz propagandowe wystąpienia Abu Bakra al-Baghdadiego - przywódcy dżihadystów z tak zwanego Państwa Islamskiego.
Na dysku Polaka były też pieśni bojowe, groźby pod adresem "przedstawicieli świata Zachodu" oraz filmy instruktażowe pokazujące, jak zachowywać się na polu walki.
Dawid Ł. został wydany polskim służbom przez Norwegów.
- To było wyjątkowo trudne śledztwo. Dotąd nikt w Polsce nie prowadził podobnej sprawy. Chcieliśmy stworzyć solidny akt oskarżenia bez proszenia o pomoc państw arabskich. Wiemy, że współpraca z nimi jest bardzo trudna - opowiada nam jeden z prokuratorów zajmujących się sprawą.
Śledczy podkreślają, że jego proces pokaże, czy w Polsce można kogoś skutecznie ścigać i ukarać za terroryzm.
- To szalenie ważna sprawa - kończą.
Epilog
Oskarżony ma zostać przewieziony do Sądu Okręgowego w Łodzi 7 listopada.
- Raczej nie będzie nas na rozprawie. Od zatrzymania nie mamy z nim kontaktu. Prokuratura na to nie pozwala, chociaż żona prosiła o to wielokrotnie - mówi ojciec mężczyzny.
- Bogu dziękować, że go zatrzymali, zanim wcisnęli go w pas szahida. Zanim kazali mu się wysadzić razem z niewinnymi ludźmi - komentuje jeden ze znajomych Dawida.
Ł. jest oskarżony o udział w zorganizowanej grupie przestępczej o charakterze zbrojnym, której celem był terroryzm. Nie przyznaje się do winy. Odmówił składania wyjaśnień. Nieoficjalnie ustaliliśmy, że na początku śledztwa twierdził, iż w Syrii "tylko mieszkał" ze swoją żoną, ale "nie był żadnym terrorystą i do nikogo się nie przyłączał".
Małgorzata B. nie usłyszała żadnych zarzutów. Pisze listy do męża. Po arabsku.