Śmiercionośne żywioły, widowiskowe rewolucje, dawne podziały, nowe konflikty. Tragedie, zwycięstwa, klęski naturalne i polityczne sukcesy, przełomowe momenty oraz niezwykłe historie zwykłych ludzi. Oto uchwycone na zdjęciach najważniejsze wydarzenia, które zdefiniowały ostatnie dziesięciolecie.
Na początku minionego dziesięciolecia nie istniało jeszcze słowo "brexit", nikt nie myślał poważnie o prezydenturze Donalda Trumpa, Robert Lewandowski nie był gwiazdą Bundesligi, a rewolucja netflixowa dopiero się zbliżała.
Przez ostatnie 10 lat byliśmy świadkami tragicznych katastrof, krwawych konfliktów, ale także widowiskowych sukcesów i historycznych szczytów. Rewolucje i masowe protesty przetoczyły się niemal przez wszystkie kontynenty. Gniew ulicy położył kres rządom wielu dyktatorów, których upadek nierzadko pociągał za sobą krwawe konsekwencje.
Na ekranach telewizorów obserwowaliśmy śmierć i cierpienie milionów Syryjczyków, w których ojczyźnie rozpętała się brutalna wojna domowa. Widzieliśmy też narodziny i kres tak zwanego Państwa Islamskiego.
Europa otworzyła drzwi dla uchodźców z Afryki i Bliskiego Wschodu, dając początek największemu kryzysowi migracyjnemu od czasów II wojny światowej.
Zachód zalały także plagi populizmu i dezinformacji. "Fake news" stało się słowem roku 2017.
W minionym dziesięcioleciu upamiętniliśmy okrągłe rocznice przełomowych wydarzeń: 100 lat od zakończenia I wojny światowej, 50 lat od nadania praw wyborczych czarnoskórym w USA i 10 lat od dnia, gdy samoloty uderzyły w wieże World Trade Center i budynek Pentagonu.
Byliśmy też świadkami nowej odsłony dawnych sporów. Wybuchł konflikt na wschodzie Ukrainy, wzrosły napięcia na linii Waszyngton-Teheran, rozpętała się amerykańsko-chińska wojna handlowa.
Kolejne kataklizmy i anomalie pogodowe zwróciły uwagę ludzkości na zmiany klimatyczne. Politycy, artyści i zwykli ludzie przyłączali się do apelu o ratowanie naszej planety.
W ostatnich 10 latach miało miejsce wiele znaczących, niekiedy przełomowych wydarzeń. Niektóre z nich zmieniły bieg historii. Nie sposób wspomnieć o wszystkich.
Oto uchwycone na zdjęciach najważniejsze wydarzenia, które zdefiniowały minione dziesięciolecie.
2010
Trzęsienie ziemi na Haiti
Zniszczony Pałac Prezydencki w Port-au-Prince, stolicy Haiti. 13 stycznia 2010 roku.
Najpotężniejszy wstrząs - o sile 7 w skali Richtera - trwał zaledwie 30 sekund i był największym w tym rejonie świata od kilkuset lat. Według lokalnych władz zginęło ponad 300 tysięcy osób, drugie tyle zostało rannych. Domy straciły ponad 2 miliony ludzi.
Katastrofa smoleńska
Szczątki samolotu Tu-154M w miejscu katastrofy, w której zginęło 96 osób, w tym 89 członków polskiej delegacji do Katynia. Smoleńsk, 10 kwietnia 2010.
Tamtego tragicznego dnia w Katyniu koło Smoleńska miały odbyć się uroczyste obchody 70. rocznicy zbrodni na polskich oficerach. Nie doszły jednak do skutku. W katastrofie polskiego samolotu wojskowego zginęli prezydent RP Lech Kaczyński z małżonką oraz znajdujący się na pokładzie członkowie polskiej delegacji, a także funkcjonariusze BOR i załoga samolotu. W sumie 96 osób.
Powodzie w Pakistanie
Żołnierze armii pakistańskiej dostarczają z helikopterów pomoc mieszkańcom zalanych obszarów. Muzaffargarh w prowincji Pendżab, 9 sierpnia 2010.
Latem 2010 roku Pakistan nawiedziły wyjątkowo silne deszcze monsunowe, które doprowadziły do największych od 80 lat powodzi w tym kraju. Ich skutki dotknęły ponad 20 milionów osób. Prawie dwa tysiące ludzi zginęło, a 14 milionów straciło dach nad głową.
2011
Arabska Wiosna
Antyrządowe protesty na placu Tahrir, które ostatecznie doprowadziły do obalenia prezydenta Egiptu Hosniego Mubaraka. Kair, 8 lutego 2011.
Gniew arabskiej ulicy obalił trzech dyktatorów. Hosni Mubarak w Egipcie przekazał władzę wojsku, Zin el-Abdin Ben Ali z Tunezji uciekł do Arabii Saudyjskiej, a Muammar Kaddafi z Libii przypłacił rewolucję życiem. W Jordanii protesty wymusiły na królu wymianę rządu i reformy. W Jemenie dyktator Ali Abdullah Saleh zapowiedział zaś, że nie wystartuje w kolejnych wyborach prezydenckich. Nie powiodło się w Bahrajnie, gdzie tłumy okupowały centralny plac stolicy, domagając się reform. W Syrii trwają krwawe walki.
Kataklizm w Japonii
Wielka fala tsunami zalewa ulicę w japońskim mieście Miyako w prefekturze Iwate. 11 marca 2011.
11 marca o godzinie 14.46 czasu miejscowego w Japonii zatrzęsła się ziemia. Wstrząs miał siłę 9 w skali Richtera, po nim nastąpiło 20 kolejnych. Niedługo później w zachodnie wybrzeże kraju uderzyła potężna fala tsunami, która wdarła się 10 kilometrów w głąb lądu, niszcząc wszystko na swojej drodze. Była to największa katastrofa naturalna w Japonii od 140 lat, w której życie straciło kilkanaście tysięcy ludzi. W jej wyniku uszkodzeniu uległa elektrownia atomowa w Fukushimie. Z powodu skażenia środowiska radioaktywnymi odpadami setki tysięcy ludzi musiały opuścić swoje domy.
Królewski ślub
Pierwszy ślubny pocałunek księcia Williama i księżnej Kate na balkonie Pałacu Buckingham. Londyn, 29 kwietnia 2011.
Zabicie Osamy bin Ladena
Prezydent USA Barack Obama, wiceprezydent Joe Biden i sekretarz stanu Hillary Clinton obserwują przebieg operacji "Włócznia Neptuna", mającej na celu zlikwidowanie przywódcy Al Kaidy Osamy bin Ladena. Biały Dom, Waszyngton, 2 maja 2011 roku, około 1. w nocy.
Misję przeprowadził Team Six – elitarny oddział Navy SEALs powołany do walki z terroryzmem. Operacja trwała 40 minut i zakończyła się sukcesem. Bin Laden został zastrzelony w rezydencji w Abbottabadzie, kilkadziesiąt kilometrów od Islamabadu.
2012
Katastrofa statku Costa Concordia
Statek wycieczkowy Costa Concordia leży na mieliźnie w pobliżu wyspy Giglio, przechylony pod kątem 80 stopni. Toskania, północne Włochy, 14 stycznia 2012.
Jednostka dowodzona przez Francesco Schettino uderzyła w podwodne skały. Wycieczkowiec z 4252 osobami na pokładzie zatonął w ciągu kilku godzin. Zginęło 32 pasażerów.
Proces Andersa Breivika
Oskarżony Anders Breivik, który dokonał zamachów w Oslo i na wyspie Utoya, wprowadzany przez policjantów na salę sądową, gdzie ma zostać przesłuchany. Oslo, 6 lutego 2012.
22 lipca 2011 roku Breivik dokonał zamachu bombowego w dzielnicy rządowej stolicy Norwegii, w którym zginęło osiem osób. 69 kolejnych osób - w większości bardzo młodych - zastrzelił na wyspie Utoya, gdzie odbywał się obóz młodzieżówki norweskiej Partii Pracy. Swoją zbrodnię motywował próbą ochrony kraju przed "islamizacją i wielokulturowością". Został skazany na 21 lat więzienia z możliwością przedłużenia kary.
Protesty Tybetańczyków
27-letni tybetański uchodźca Jamphel Yeshi podpalił się w trakcie demonstracji zorganizowanej w związku z zapowiedzianą wizytą prezydenta Chin Hu Jintao w Indiach. Delhi, 16 marca 2012.
Co roku dziesiątki Tybetańczyków dokonują samospalenia w proteście przeciwko represjom ze strony chińskich władz. W samym 2012 roku takich samobójstw było blisko 90. Pekin nazywa tybetańskich aktywistów terrorystami, a Dalajlamę - politycznego i religijnego przywódcę narodu tybetańskiego -oskarża o nawoływanie do separatyzmu.
2013
"Habemus papam"
Nowy papież Franciszek macha z balkonu Bazyliki Świętego Piotra po tym, jak został wybrany przez kardynałów na biskupa Rzymu; Watykan, 13 marca 2013. 76-letni argentyński kardynał Jorge Mario Bergoglio został pierwszym w dziejach Kościoła papieżem z Ameryki Południowej oraz pierwszym w historii jezuitą, który objął biskupstwo Rzymu.
Atak w centrum handlowym w Nairobi
Kobieta z dwójką dzieci chowają się za ladą w trakcie ataku uzbrojonych napastników w centrum handlowym Westgate; Nairobi, Kenia, 21 września 2013. Atak przeprowadzili członkowie somalijskiej grupy terrorystycznej Al-Szabab, mającej powiązania z Al-Kaidą. Zginęło 70 osób. Napastnicy domagali się wycofania kenijskich wojsk z Somalii.
Rewolucja na Euromajdanie
Ukrainka klęczy przed policjantami podczas proeuropejskiej demonstracji w pobliżu siedziby ukraińskiego rządu. Centrum Kijowa, 25 listopada 2013.
Protesty w Kijowie rozpoczęły się cztery dni przed wykonaniem tego zdjęcia. Ich przyczyną było niepodpisanie umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską przez ówczesnego prezydenta Ukrainy Wiktora Janukowycza. Pokojowe demonstracje przerodziły się w zamieszki, ostatecznie doprowadzając do odsunięcia Janukowycza od władzy.
Tajfun uderza w Filipiny
Widok zniszczonego przez tajfun Haiyan nadmorskiego miasta Marabut w filipińskiej prowincji Samar Wschodni. 21 listopada 2013.
Haiyan był najpotężniejszym tajfunem, który powstał w 2013 roku i jednocześnie najsilniejszym, który kiedykolwiek dotarł na ląd. Prędkość wiatru przekraczała w porywach 320 km/h. W prowincji Leyte w środkowych Filipinach, gdzie zaatakował, zginęło co najmniej 10 tysięcy osób.
Pożegnanie Nelsona Mandeli
Dwa dni po śmierci byłego prezydenta RPA Nelsona Mandeli. Durban, RPA, 7 grudnia 2013. Mandela zmarł w swoim domu w Johannesburgu po długotrwałych zmaganiach z infekcją płuc. Miał 95 lat.
2014
Wybuch epidemii eboli
Pracownicy służby zdrowia w Liberii układają w garażu ciało mężczyzny, który zmarł na ebolę; Paynesville na obrzeżach Monrovii, 9 września 2014.
Pierwszą śmiertelną ofiarą eboli najprawdopodobniej był chłopiec w Gwinei, który zmarł w grudniu 2013 roku, ale dopiero w marcu 2014 WHO oficjalnie ogłosiła epidemię. Choroba rozprzestrzeniła się na inne kraje Afryki, zbierając w nich śmiertelne żniwo.
Konflikt na wschodzie Ukrainy
Pogrzeb czterech separatystów, którzy zginęli w walce z armią ukraińską. Wioska 20 km od Doniecka, Donbas, 18 sierpnia 2014.
Konflikt zbrojny w Donbasie wybuchł po zwycięstwie prozachodniej rewolucji w Kijowie. Wiosną tamtego roku wspierani przez Rosję rebelianci proklamowali w Donbasie dwie samozwańcze republiki ludowe - doniecką i ługańską. Wcześniej, w lutym, doszło do zajęcia, a następnie oderwania od Ukrainy Krymu, który prezydent Władimir Putin swoim dekretem przyłączył bezprawnie do Rosji.
Syria spływa krwią
Dwoje dzieci stoi pośród gruzów miasta zniszczonego w wyniku nalotów syryjskiego lotnictwa. Aleppo, 28 października 2014.
Protesty w Syrii doprowadziły do wybuchu w 2011 roku krwawej wojny domowej, która przerodziła się w jeden z najtragiczniejszych kryzysów humanitarnych w historii. Konflikt pochłonął setki tysięcy ludzkich istnień, a miliony ludzi pozbawił dachu nad głową.
2015
"Je suis Charlie"
Marsz światowych przywódców po zamachach terrorystycznych na redakcję tygodnika satyrycznego "Charlie Hebdo" i na żydowski supermarket. Paryż, 11 stycznia 2015.
W ataku na redakcję zginęło 12 osób, w tym rysownicy magazynu. Tragedia wyprowadziła na ulice tysiące ludzi. Hasło "Je suis Charlie" (fr. "jestem Charlie") stało się symbolem solidarności z ofiarami oraz manifestacją poparcia dla wolności słowa i prasy.
Porozumienie nuklearne z Iranem
Sekretarz stanu USA John Kerry podaje rękę irańskiemu ministrowi spraw zagranicznych Mohammadowi Dżawadowi Zarifowi przed wspólnym spotkaniem. Genewa, styczeń 2015.
W wyniku wielostronnych negocjacji w lipcu 2015 roku Iran zawarł porozumienie nuklearne ze światowymi mocarstwami - USA, Wielką Brytanią, Francją, Chinami, Rosją i Niemcami. Dodatkową stroną porozumienia była Unia Europejska. Na mocy układu Iran zgodził się wstrzymać swój program nuklearny i zezwolił na obecność międzynarodowych obserwatorów w zamian za zniesienie wyniszczających kraj sankcji gospodarczych. Porozumienie miało wykluczyć wyprodukowanie przez Teheran bomby atomowej.
Trzęsienie ziemi w Nepalu
Dwaj mężczyźni próbują wyciągnąć człowieka spod gruzów zawalonego budynku po trzęsieniu ziemi, które nawiedziło Nepal. Katmandu,25 kwietnia 2015.
Wstrząs o sile 7,9 w skali Richtera był najsilniejszym w tym kraju od ponad 80 lat i dotknął gęsto zaludnionych obszarów, w tym stolicy kraju - Katmandu. Doszło do ogromnych zniszczeń, w gruzach legły m.in. cenne zabytki. Zginęło blisko 9 tysięcy ludzi, a ponad 23 tysiące zostało rannych.
Bitwa o Mosul
Iraccy uchodźcy uciekają ze swoich domów z powodu walk między siłami irackimi a bojownikami tzw. Państwa Islamskiego (IS). Zachodni Mosul, Irak, 5 lipca 2017.
Dżihadyści zajęli miasto w 2014 roku, rozpoczynając oparte na swojej interpretacji prawa koranicznego krwawe rządy. W szczytowym okresie tzw. Państwo Islamskie kontrolowało tereny od północy Syrii wzdłuż rzek Tygrys i Eufrat do obrzeży stolicy Iraku, Bagdadu. Jednak porażki IS w Mosulu w Iraku i w Ar-Rakce w Syrii w 2017 roku spowodowały sukcesywny upadek samozwańczego kalifatu.
Katastrofa MH17
Wrak samolotu Boeing 777 linii Malaysia Airlines, numer lotu MH17, który został zestrzelony nad terenami kontrolowanymi przez wspieranych przez Rosjan separatystów. Okolice Doniecka, 17 lipca 2014.
W katastrofie MH17 zginęło 298 osób, w większości obywateli Holandii. Zachód uważał od początku, że boeing został zestrzelony rakietą ziemia-powietrze przez ukraińskich separatystów. Moskwa wielokrotnie przedstawiała jednak inne wersje wydarzeń, twierdząc m.in., że maszyna mogła zostać zestrzelona przez stronę ukraińską.
Kryzys migracyjny
Turecka żandarmeria stoi przy ciele małego kurdyjskiego uchodźcy Alana Kurdiego, który utonął podczas nieudanej przeprawy przez Morze Śródziemne na grecką wyspę Ko. Plaża w miejscowości Bodrum, 2 września 2015.
Masakra w Le Bataclan
Tłum gromadzi się, by uczcić pamięć ofiar zamachów terrorystycznych w Paryżu, w tym w sali koncertowej Le Bataclan. Paryż, 15 listopada 2015.
W atakach tamtego dnia zginęło 130 osób, a ponad 350 zostało rannych. Do ich przeprowadzenia przyznało się tak zwane Państwo Islamskie. Były to najbardziej krwawe zamachy w historii Francji.
2016
Atak wirusa Zika
Ana Beatriz to dziewczynka z małogłowiem. Lagoa do Carro, Pernambuco, Brazylia, 8 lutego 2016.
Pochodzący z Afryki wirus Zika w 2015 roku przedostał się do Ameryki Południowej, gdzie wywołał epidemię narodzin dzieci z małogłowiem. Po tym, jak wirus rozprzestrzenił się na ponad 20 państw, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała go za międzynarodowe zagrożenie.
Brytyjczycy za brexitem
Emeryci zmierzają do lokalu wyborczego, by oddać głos w referendum w sprawie brexitu. Chelsea, 23 czerwca 2016. Za opuszczeniem Unii Europejskiej opowiedziało się 51,89 procent Brytyjczyków.
2017
Making America great again
Prezydent elekt Donald J. Trump tuż przed zaprzysiężeniem na 45. prezydenta Stanów Zjednoczonych; Waszyngton, 20 stycznia 2017.
Proces Assange'a
Julian Assange, założyciel WikiLeaks, rozmawia z mediami z balkonu ambasady Ekwadoru, gdzie przebywał od 2012 roku. Londyn, 19 maja 2017.
Szwedzka prokuratura poinformowała w maju 2015 roku o umorzeniu postępowania wobec Assange’a. Dochodzenie przeciwko Australijczykowi trwało od siedmiu lat i dotyczyło zarzutów gwałtu na obywatelce Szwecji. Assange od początku zaprzeczał zarzutom. Od 2012 roku przebywał w ambasadzie Ekwadoru w Londynie, gdzie schronił się, aby uniknąć ekstradycji do Szwecji. Obawiał się, że zostanie wydany władzom USA w związku z ujawnieniem przez WikiLeaks tajnych dokumentów amerykańskich dotyczących wojska i dyplomacji. Był to największy wyciek informacji w historii USA.
Strzelanina w Las Vegas
Widzowie uciekają z festiwalu muzyki country po tym, jak 64-letni Stephen Paddock otworzył ogień do zebranych z 32. pietra hotelu Mandalay Bay. W ataku zginęło blisko 60 osób, a ponad 500 zostało rannych. Las Vegas, Nevada, 1 października 2017.
Eksodus Rohindżów
Uchodźcy Rohindża uciekają przed prześladowaniami z Birmy do Bangladeszu. 9 października 2017.
W sierpniu 2017 roku ponad 740 tysięcy przedstawicieli mniejszości muzułmańskiej Rohindża uciekło z zamieszkanej w większości przez buddystów Birmy po ofensywie wojskowej dokonanej w odwecie za ataki rebeliantów z Arakańskiej Armii Zbawienia Rohindżów na posterunki policji i bazę wojskową. Prześladowani przez birmańskie siły zbrojne i buddyjskie milicje uciekinierzy znaleźli schronienie w prowizorycznych obozach dla uchodźców w sąsiednim Bangladeszu.
2018
Szczyt obu Korei
Przywódca Korei Północnej Kim Dzon Un i prezydent Korei Południowej Mun Dze In. Strefa Zdemilitaryzowana, Panmundżom, 27 kwietnia 2018.
Podczas szczytu przywódcy obu Korei zgodzili się na pełną denuklearyzację Półwyspu Koreańskiego. Zobowiązali się też do rozpoczęcia procesu unormowania relacji między swoimi krajami, by formalnie zakończyć trwającą od 1950 roku wojnę.
Spotkanie Trump-Kim
Sekretarz stanu USA Mike Pompeo wymienia dokument z siostrą przywódcy Korei Północnej Kim Dzo Jong zaraz po tym, jak podpisali go prezydent USA Donald Trump i Kim Dzong Un podczas ich pierwszego spotkania. Hotel Capella na wyspie Sentosa, Singapur, 12 czerwca 2018.
Pedofile w sutannach
Ofiary księży pedofilów i członkowie ich rodzin na konferencji prasowej, podczas której zaprezentowano raport w sprawie pedofilii w amerykańskim Kościele katolickim. Harrisburg, Pensylwania, 14 sierpnia 2018.
W liczącym prawie 1400 stron dokumencie zidentyfikowano ponad 1000 osób, które na przestrzeni 70 lat padły ofiarą 301 księży pedofilów. Okazało się to jedynie wierzchołkiem góry lodowej. Podobne skandale wstrząsnęły Kościołem katolickim w wielu innych krajach.
Kryzys humanitarny w Jemenie
Jemeńska kobieta trzyma na rękach wygłodzonego chłopca. Sana, 6 października 2018.
W Jemenie ponad dwa miliony dzieci nie ma stałego dostępu do żywności. W wyniku trwającego od 2011 roku konfliktu kraj pogrążył się w największym kryzysie humanitarnym na świecie.
Morderstwo saudyjskiego dziennikarza
Urzędnik otwiera drzwi konsulatu Arabii Saudyjskiej w Stambule, w którym zamordowano saudyjskiego dziennikarza Dżamala Chaszodżdżiego. Ankara, 7 października 2018.
W obronie klimatu
Szwedzka aktywistka Greta Thunberg trzyma plakat z napisem "Strajk szkolny dla klimatu" podczas protestu przed szwedzkim parlamentem; Sztokholm, 30 listopada 2018.
W sierpniu 2018 roku nastolatka postanowiła co piątek protestować przed szwedzkim parlamentem, dopóki władze nie podejmą poważnych działań w walce ze zmianami klimatu. Zapoczątkowała w ten sposób inicjatywę szkolnych strajków nazywanych Piątkami dla Przyszłości (Fridays for Future). Protesty przerodziły się w międzynarodowy ruch, w który zaangażowali się młodzi ludzie na całym świecie.
2019
Notre Dame w ogniu
Ogień trawi dach paryskiej katedry Notre Dame. 15 kwietnia 2019. Przyczyną pożaru był najprawdopodobniej źle ugaszony papieros lub awaria instalacji elektrycznej.
Good bye, Theresa!
Premier Wielkiej Brytanii Theresa May płacze podczas ogłaszania swojej rezygnacji z urzędu szefowej rządu. Downing Street, Londyn, 24 maja 2019. Powodem decyzji May było blokowanie przez Izbę Gmin wynegocjowanej przez nią umowy brexitowej z Brukselą.
Protesty antyrządowe w Hongkongu
Protestujący w maskach przeciwgazowych walczą z policją. Tsuen Wan, Hongkong, 25 sierpnia 2019.
Projekt zmiany prawa ekstradycyjnego wywołał demonstracje mieszkańców, które szybko przerodziły się w brutalne starcia z policją i pogrążyły Hongkong w największym kryzysie od jego przyłączenia do Chin w 1997 roku.
Impeachment Trumpa
Spikerka Izby Reprezentantów Nancy Pelosi uderza młotkiem po ogłoszeniu impeachmentu prezydenta USA Donalda Trumpa. Kapitol, Waszyngton, 18 grudnia 2019.
Izba Reprezentantów USA zatwierdziła dwa artykuły impeachmentu Donalda Trumpa. Tym samym jest on czwartym w historii prezydentem USA, wobec którego wszczęto procedurę impeachmentu i trzecim, który zostanie postawiony w stan oskarżenia przed Senatem.