Nieznana osada w Borach Tucholskich. "Przez dwa tysiące lat pozostała nietknięta"

Aktualizacja:
[object Object]
Wykop sondażowy założony na jednej z miedz, ukazujący jej kamienną konstrukcję M. Jankowski, J. Czerniec, J. Krawiec
wideo 2/10

Pola uprawne, zagrody, zabudowania, a nawet drogi. Ślady starożytnej osady sprzed blisko dwóch tysięcy lat odkryli archeolodzy w Borach Tucholskich. - Nie chodzi o jeden dom czy fragment osady. Mamy tu całe osiedle wraz z jego gospodarczym otoczeniem w postaci pól czy pastwisk, gdzie wszystkie elementy pochodzą z jednego okresu. To unikat - mówią archeolodzy.

Teren Borów Tucholskich na pograniczu województw kujawsko-pomorskiego i pomorskiego porasta gęsty las. Jest to jeden z obszarów najsłabiej poznanych pod względem archeologicznym w Polsce.

- Jeśli chodzi o badania, był to teren dziewiczy. Wielkim zaskoczeniem okazało się odkrycie tam nie tyle pojedynczego elementu dawnej osady, co jej otoczenia: otaczających zabudowania pól, zagród czy łączących je traktów - opowiada Mateusz Sosnowski, doktorant w Instytucie Archeologii UMK w Toruniu.

Badania w Borach Tucholskich prowadzi wspólnie z Jerzym Czerńcem, doktorantem w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie.

Pozostałości pochodzą z pierwszych wieków naszej ery - ocenili badacze.

"Nieznane ślady dawnego zasiedlenia Borów Tucholskich"

Dlaczego znaleziska są unikatowe? Jak wyjaśnia Sosnowski, archeolodzy zazwyczaj odkrywają zaledwie pojedyncze elementy osad bądź innych konstrukcji, pozostałych po aktywności ludzkiej. Odkrycia takie zdarzają się np. w czasie budowy domów czy dróg, gdy wykopaliska mają charakter ratowniczy.

Badana jest wówczas ograniczona, dość mała powierzchnia. Nie ma również wtedy możliwości, aby sprawdzić szerzej, czy w okolicy, w promieniu kilkudziesięciu czy kilkuset metrów nie znajdują się inne, równie ciekawe ślady z tego samego okresu.

- Tu mamy całkiem inną sytuację: namierzyliśmy nieznane ślady dawnego zasiedlenia Borów Tucholskich. Nie chodzi o jeden dom czy fragment osady. Mamy tu całe osiedle wraz z jej gospodarczym otoczeniem w postaci pól czy pastwisk, gdzie wszystkie elementy pochodzą z jednego okresu. To unikat! - podkreśla Sosnowski.

Archeolodzy przypominają, że dawne wsie czy cmentarze, po upływie setek lat nierzadko przepadały bez śladu, kiedy zostały zaorane lub zabudowane.

- Wiele wskazuje na to, że po opuszczeniu osady przez jej mieszkańców w pierwszych wiekach naszej ery pozostała ona nietknięta. Dlatego jej potencjał, związany z możliwością dalszych odkryć w ramach badań wykopaliskowych, można porównać do słynnej osady biskupińskiej - zauważa archeolog.

Na ślad osady archeolodzy wpadli dzięki lotniczemu skanowaniu laserowemu (ALS), coraz częściej stosowanemu przez archeologów. W ramach projektu mającego na celu utworzenie m.in. systemu przeciwpowodziowego objęto nim powierzchnię całej Polski.

ALS pozwala bardzo dokładnie poznać ukształtowanie terenu - nawet, gdy porasta go gęsty las, a różnice w wysokości nie są widoczne gołym okiem. Tak właśnie jest w przypadku Borów Tucholskich.

Wykop sondażowy założony na jednej z miedz, ukazujący jej kamienną konstrukcję M. Jankowski

Naczynia pomogły w określeniu wieku osady

W ostatnich latach w całej Polsce archeolodzy namierzyli - zwłaszcza w obrębie lasów - dziesiątki nieznanych wcześniej kurhanów, grodzisk i innych konstrukcji sprzed tysięcy lat.

- Do rzadkości należy jednak odkrycie nienaruszonych reliktów dawnych pól uprawnych, pochodzących sprzed ponad tysiąca lat. W ten sposób, od samego początku prowadzenia badań, uzyskaliśmy szerszą perspektywę i poznaliśmy plan dawnej osady - podkreślają naukowcy.

Wiek osady archeolodzy potwierdzili dzięki wykopaliskom, w czasie których natknęli się m.in. na fragmenty naczyń ceramicznych, pochodzących z pierwszych wieków naszej ery.

Naczynie sprzed blisko 2 tysięcy lat odkryte w trakcie wykopaliskJ. Czerniec

Na podstawie skanowania laserowego trudno określić, jak wyglądały domostwa. Wiadomo natomiast, że osada otoczona jest polami uprawnymi i wiedzie do niej droga, widoczna na laserowych zobrazowaniach. Osada wraz z przylegającymi do niej polami zajmuje ponad 170 ha powierzchni. Widoczny jest dokładny układ pól, miedze, a nawet pojedyncze niwy.

- Widać zatem, że na poszczególnych polach mogli gospodarowali różni właściciele - mówi archeolog.

Jak dodaje, pola są zaskakująco regularne.

- Ich kształt przywodzi na myśl system prowadzenia gospodarki trójpolowej, znany w Polsce dopiero z czasów średniowiecza. Czy stosowano go już kilkaset lat wcześniej? Mamy nadzieję, że nasze badania przyniosą odpowiedź i na to pytanie - dodaje naukowiec.

Z analiz specjalistycznych wynika, że na polach uprawiano m.in. żyto. Ówcześni mieszkańcy okolicy założyli pola uprawne tylko tam, gdzie znajdowały się bardziej żyzne gleby płowe. Nie uprawiali tymczasem piasków sandrowych.

- Wykorzystali po prostu "wyspę" w postaci lepszych ziem, co świadczy, że doskonale znali się na rolnictwie - podkreśla Sosnowski.

Kamienna konstrukcja miedzy odsłonięta w wykopie sondażowym M. Jankowski
Skan profilu wykopu sondażowego, ukazujący nawarstwienia archeologiczne miejsca, gdzie mieszkali ludzie żyjący w osadzieJ. Krawiec Laser-3D

Jeśli chcielibyście nas zainteresować tematem związanym z Waszym regionem - czekamy na Wasze sygnały/materiały. Piszcie na Kontakt24@tvn.pl.

Autor: MAK/gp / Źródło: TVN24/PAP

Źródło zdjęcia głównego: M. Jankowski

Pozostałe wiadomości

Część polityków Suwerennej Polski, w tym kolega Patryk Jaki, krytykuje mniej lub bardziej otwarcie działania Prawa i Sprawiedliwości. Jeżeli tak bardzo negatywnie oceniają to, co się dzieje w naszej formacji, to zastanawiam się, co jeszcze robią w Zjednoczonej Prawicy - powiedział we wtorek poseł PiS Michał Dworczyk, odnosząc się do piątkowej krytyki wystosowanej przez Jakiego pod adresem między innymi Mateusza Morawieckiego. W mediach społecznościowych odpowiedział mu Jaki, a to z kolei skomentował poseł PiS Paweł Jabłoński.

Dworczyk odpowiada Jakiemu: zastanawiam się, co jeszcze robi w Zjednoczonej Prawicy

Dworczyk odpowiada Jakiemu: zastanawiam się, co jeszcze robi w Zjednoczonej Prawicy

Źródło:
RMF FM

Na jutro w blisko 500 miejscach w Polsce zaplanowano protesty rolników. Tak wynika z mapy przygotowanej przez Ruch Młodych Farmerów. "Polska stanie" - napisali autorzy w mediach społecznościowych.

Protesty rolników w blisko 500 miejscach. "Polska stanie"

Protesty rolników w blisko 500 miejscach. "Polska stanie"

Źródło:
PAP

Zasiłek pogrzebowy zostanie podwyższony - zapowiedziała w rozmowie z "Dziennikiem Gazetą Prawną" szefowa resortu rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk. Jak przekazała, będzie wynosił siedem tysięcy złotych, a w kolejnych latach ma podlegać waloryzacji.

Tyle ma wynosić zasiłek pogrzebowy

Tyle ma wynosić zasiłek pogrzebowy

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Co najmniej kilkanaście osób zginęło na przedmieściach stolicy Haiti. Świadkowie mówią, że "uzbrojeni bandyci" od świtu sieją tam terror - zaatakowali bank, stację benzynową oraz prywatne rezydencje.

Kilkanaście ciał znaleziono na przedmieściu stolicy Haiti. Gangi opanowały Port-au-Prince

Kilkanaście ciał znaleziono na przedmieściu stolicy Haiti. Gangi opanowały Port-au-Prince

Źródło:
PAP

Polskie wnioski o unijne dofinansowanie na produkcję amunicji były złożone "w niepełnym kształcie i z dokumentacją suboptymalnie przygotowaną" - stwierdził Jacek Siewiera, szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego i przyznał, że w takiej sytuacji "trudno się spodziewać sukcesu". Mówił też o sytuacji w Ukrainie i zagrożeniu ze strony Rosji.

"Trzy trudne do pojęcia aspekty". Siewiera: doszło do błędów, trudno się spodziewać sukcesu

"Trzy trudne do pojęcia aspekty". Siewiera: doszło do błędów, trudno się spodziewać sukcesu

Źródło:
TVN24

Bank Japonii zdecydował o zakończeniu trwającej od 2016 roku ery ujemnych stóp procentowych. "Historyczny dzień dla jena" - skomentował analityk Bartosz Sawicki.

Ostatni bank "wyszedł ze strefy mroku". "Historyczny dzień"

Ostatni bank "wyszedł ze strefy mroku". "Historyczny dzień"

Źródło:
PAP, tvn24.pl

W mediach społecznościowych ukazało się nagranie, na którym widać księżną Kate - pierwszy raz od czasu, gdy dwa miesiące temu przeszła operację. Brytyjska gazeta "The Sun" zwraca uwagę, że księżna Walii wydaje się być zdrowa i w dobrej kondycji.

Media: pierwsze nagranie z udziałem księżnej Kate po operacji

Media: pierwsze nagranie z udziałem księżnej Kate po operacji

Źródło:
Reuters

Babciowe, czyli nowe świadczenie w ramach programu Aktywny Rodzic, coraz bliżej. Chodzi o pieniądze na opiekę nad dzieckiem dla rodziców, którzy wrócą do pracy. Jak podaje we wtorkowym wydaniu "Dziennik Gazeta Prawna", rząd kończy prace nad projektem ustawy w tej sprawie, a do wyboru będą trzy formy wsparcia.

Rząd szykuje nowe świadczenie. Trzy warianty

Rząd szykuje nowe świadczenie. Trzy warianty

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Nie 70, a 88 milionów złotych wydała Poczta Polska na organizację wyborów kopertowych, do których nie doszło wiosną 2020 roku. Tak wynika z pisma ujawnionego przez Dariusza Jońskiego, przewodniczącego komisji do spraw tamtych wyborów. Dokument Poczty Polskiej był skierowany do ówczesnego ministra aktywów państwowych Jacka Sasina. Potem został on przekazany do sekretariatu byłego wiceszefa tego resortu Artura Sobonia.

Joński pokazuje "kluczowe pismo". Poczta Polska wydała na wybory kopertowe 88, a nie 70 milionów złotych

Joński pokazuje "kluczowe pismo". Poczta Polska wydała na wybory kopertowe 88, a nie 70 milionów złotych

Źródło:
TVN24, PAP

Premier Indii Narendra Modi "z niecierpliwością czeka na współpracę" z Rosją i "serdecznie gratuluje Jego Ekscelencji Władimirowi Putinowi ponownego wyboru na prezydenta". Takie oświadczenie szefa rządu największej demokracji świata pojawiło się dzień po tym, jak w Rosji zakończyły się pseudowybory, w których tylko Putin mógł wygrać. Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan pogratulował zaś Putinowi telefonicznie i zadeklarować chęć mediowania w sprawie "powrotu do stołu negocjacyjnego z Ukrainą".

Premier największej demokracji świata złożył gratulacje Władimirowi Putinowi

Premier największej demokracji świata złożył gratulacje Władimirowi Putinowi

Źródło:
PAP

Nielegalne nawożenie i nasypywanie ziemi, umieszczanie obiektów handlowych i usługowych w nieprzeznaczonych do tego miejscach - to niektóre z wniosków raportu Najwyższej Izby Kontroli dotyczącego ochrony brzegów morskich Półwyspu Helskiego i Mierzei Wiślanej. NIK informuje o nieprawidłowościach w działaniu organów administracji rządowej i samorządowej.

"Człowiek zagraża Półwyspowi Helskiemu". Raport NIK

"Człowiek zagraża Półwyspowi Helskiemu". Raport NIK

Źródło:
PAP, NIK

Doradca szefa NATO Boris Ruge podczas konferencji z okazji 25. rocznicy przystąpienia Polski do NATO stwierdził, że Polska miała rację w kwestii ostrzeżeń przed Rosją. Zapewnił o maksymalnym wsparciu Ukrainy przez Sojusz.

Doradca szefa NATO: Polska miała rację ostrzegając przed Rosją

Doradca szefa NATO: Polska miała rację ostrzegając przed Rosją

Źródło:
PAP

Ponad promil alkoholu w organizmie miał 51-latek, który przyjechał autem na komendę policji w Krasnymstawie (woj. lubelskie), aby złożyć zawiadomienie. Mężczyzna usłyszał zarzut.

Przyjechał złożyć zawiadomienie, komendę opuścił z zarzutem

Przyjechał złożyć zawiadomienie, komendę opuścił z zarzutem

Źródło:
tvn24.pl

Na organizację wyborów kopertowych, do których nie doszło, Poczta Polska wydała nie 70, a 88 milionów złotych - przekazał szef sejmowej komisji śledczej Dariusz Joński. Nieuzbrojony amerykański dron awaryjnie lądował w okolicach Mirosławca. Z kolei prokurator generalna stanu Nowy Jork może skonfiskować aktywa Donalda Trumpa. Oto sześć rzeczy, które warto wiedzieć 19 marca.

Sześć rzeczy, które warto wiedzieć we wtorek, 19 marca

Sześć rzeczy, które warto wiedzieć we wtorek, 19 marca

Źródło:
PAP, TVN24

To jedno z tych postępowań, które traktujemy priorytetowo - tak rzecznik Prokuratury Krajowej komentuje reportaż "GetBack. Obronić premiera" wyemitowany w "Superwizjerze". Prokuratura zapowiada analizę i weryfikację ewentualnych wpływów politycznych na śledztwo w sprawie upadku GetBack, w którym na szesnaście miesięcy aresztowano znanego przedsiębiorcę tylko za to, że sprzedał jedną ze spółek GetBackowi. 

Śledztwo priorytetowe. Prokuratura weryfikuje wpływy polityczne na sprawę GetBack 

Śledztwo priorytetowe. Prokuratura weryfikuje wpływy polityczne na sprawę GetBack 

Źródło:
TVN24

Sklep internetowy HalfPrice kończy działalność. "Z dniem 01.04.2024 r. zostanie zamknięty" - czytamy w komunikacie na stronie marki należącej do polskiego giganta handlowego - Grupy CCC. Zmiany nie dotyczą sklepów stacjonarnych HalfPrice.

Sklepy stacjonarne zostają, internetowy kończy działalność. Decyzja polskiego giganta

Sklepy stacjonarne zostają, internetowy kończy działalność. Decyzja polskiego giganta

Źródło:
tvn24.pl

Donald Trump nie był w stanie zapewnić poręczenia majątkowego w wysokości 464 milionów dolarów, wymaganego przez sąd w Nowym Jorku do wstrzymania egzekucji wyroku skazującego jego firmę za oszustwa - oświadczyli w poniedziałek prawnicy byłego prezydenta USA. Trumpowi grozi konfiskata aktywów.

Trump ma kłopoty z wpłacaniem kaucji. Zegar tyka

Trump ma kłopoty z wpłacaniem kaucji. Zegar tyka

Źródło:
PAP, Reuters

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zaczyna prace nad przepisami dotyczącymi tak zwanego domniemania zatrudnienia. - Jest to duża, rewolucyjna wręcz zmiana w Kodeksie pracy - stwierdziła szefowa resortu Agnieszka Dziemianowicz-Bąk. Ministra odniosła się też do kwestii wprowadzenia krótszego tygodnia pracy w Polsce.

Ministerstwo szykuje "rewolucyjną zmianę" w Kodeksie pracy

Ministerstwo szykuje "rewolucyjną zmianę" w Kodeksie pracy

Źródło:
tvn24.pl

Zmiana czasu z zimowego na letni odbywa się w ostatnią niedzielę marca. Z tego powodu śpimy o godzinę krócej, a wskazówki zegarów trzeba przestawić z godziny 2:00 na 3:00. W 2024 roku zmiana czasu z zimowego na letni przypada na 31 marca - w Niedzielę Wielkanocną.

Zmiana czasu na letni. Kiedy przestawiamy zegarki?

Zmiana czasu na letni. Kiedy przestawiamy zegarki?

Źródło:
tvn24.pl

Była dyrektorka i założycielka Biełsat TV Agnieszka Romaszewska-Guzy poinformowała, że w poniedziałek wręczono jej zwolnienie dyscyplinarne. TVP w komunikacie zaznaczyła, że do definitywnego zakończenia stosunku pracy doszło z inicjatywy spółki z przyczyn dotyczących pracownika.

"Dziś wręczono mi zwolnienie dyscyplinarne"

"Dziś wręczono mi zwolnienie dyscyplinarne"

Źródło:
PAP

Cztery popularne wzory układania parkietu to: jodełka, szachownica oraz… miotełka i pustaczek, wężyk i luksferek, drabinka i cegiełka czy grabki i motyczka? Na to pytanie za 10 tysięcy złotych odpowiadała pani Magda Jaroszuk z Wrocławia.

Pytanie w "Milionerach" o cztery popularne wzory układania parkietu

Pytanie w "Milionerach" o cztery popularne wzory układania parkietu

Źródło:
Milionerzy TVN
Biskup na "zagrodzie". Niedomówienia wokół posiadłości Jego Ekscelencji

Biskup na "zagrodzie". Niedomówienia wokół posiadłości Jego Ekscelencji

Źródło:
tvn24.pl
Premium

Sąd Diecezji Opolskiej poinformował, że ksiądz z Lubrzy został uznany przez watykańską Dykasterię Nauki Wiary za winnego wykorzystywania dzieci. Ukarano go karą wieczystą, duchowny nie będzie mógł publicznie sprawować liturgii i posługi, ale nie wykluczono go ze stanu duchownego. Sprawa to efekt naszego reportażu pod tytułem "To ja byłam winna". Można go zobaczyć w TVN24 GO oraz na antenie TVN24 dzisiaj o 20.30 w programie "Czarno na białym".

Ksiądz ukarany przez Watykan. Ofierze nikt nie wierzył, była dzieckiem

Ksiądz ukarany przez Watykan. Ofierze nikt nie wierzył, była dzieckiem

Źródło:
tvn24.pl

Następne kilkanaście miesięcy będzie kluczowe dla bezpieczeństwa Polski ze względu na to, co może się wydarzyć w Ukrainie - powiedział wicepremier, szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz na konferencji z okazji 25. rocznicy przystąpienia Polski do NATO. W panelach dyskusyjnych wzięli też udział m.in. przewodniczący Zgromadzenia Parlamentarnego NATO Michał Szczerba, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego generał Wiesław Kukuła, ambasador USA w Polsce Mark Brzezinski czy Kasia Kieli, President & Managing Director Warner Bros. Discovery w Polsce oraz CEO TVN.

Konferencja z okazji 25. rocznicy przystąpienia Polski do NATO. "Następne kilkanaście miesięcy będzie kluczowe dla bezpieczeństwa Polski"

Konferencja z okazji 25. rocznicy przystąpienia Polski do NATO. "Następne kilkanaście miesięcy będzie kluczowe dla bezpieczeństwa Polski"

Źródło:
PAP, TVN24