Od 1 września 2017 r. w szkole podstawowej wprowadzana będzie nowa podstawa programowa. Minister edukacji Anna Zalewska podpisała we wtorek rozporządzenie w tej sprawie. Podkreśliła, że - według niej - nowa podstawa jest nowoczesna, choć szanuje przeszłość i historię. Zmiany dotknęły m.in. listę obowiązkowych lektur.
Podstawa programowa kształcenia ogólnego to rozporządzenie ministra edukacji, w którym jest opisane, co uczeń powinien umieć z danego przedmiotu po danym etapie edukacyjnym. Programy nauczania i podręczniki muszą być z nią zgodne, a nauczyciel ma obowiązek realizacji treści zawartych w podstawie.
Nowa podstawa programowa ma być wprowadzana stopniowo po wejściu w życie reformy zmieniającej strukturę szkół. Pierwsi - od roku szkolnego 2017/2018 - zgodnie nią będą się uczyć uczniowie klas I, IV i VII 8-letniej szkoły podstawowej.
"Czytamy, co ważne dla naszego kodu"
- Podstawy programowe, które dziś zostaną podpisane, są nowoczesne, choć szanujące przeszłość i historię - powiedziała Zalewska na konferencji przed złożeniem podpisu pod dokumentem. Zaznaczyła, że w nowej podstawie wolność jej realizacji jest oddana nauczycielowi.
- Na każdej lekcji, na każdym przedmiocie można i trzeba pracować nad projektem, by wzmacniać te kompetencje, na których nam bardzo zależy - mówiła. - Oprócz wiedzy młody człowiek powinien współpracować, powinien odpowiadać nie tylko za siebie, ale też za koleżankę, za kolegę, za wspólnotę, za grupę - tłumaczyła.
- Czytamy w szkole - nie tylko głośno. Czytamy w całości, czytamy to, co ważne dla naszego kodu kulturowego. Jednocześnie uczymy odpowiedzialności za język, za kulturę języka, uczymy dyskusji, odpowiedzialności za słowo - mówiła Zalewska, opisując nową podstawę.
- Będziemy uczyć przedmiotowo, wzmacniając wiedzę, powtarzając wiedzę, dając czas na rozwój młodemu człowiekowi - mówiła o nowej podstawie szefowa MEN. Zgodnie z nową podstawą od V klasy szkoły podstawowej rozpoczyna się nauczanie przedmiotowe.
800 opinii do projektu
Minister przypomniała, że już od klas 1-3 dzieci mają się uczyć podstaw programowania, wzmocniona ma zostać matematyka, poprzez m.in. podstawy gry w szachy. - Przedmiotów z nauk przyrodniczych mamy w systemie o ponad 105 godzin więcej, informatyki 70 godzin - podkreśliła Zalewska.
- Jednocześnie mówimy o tym, że podkreślamy rolę wychowawczą w szkole. W preambule, która mówi o wszystkich podstawach programowych, wskazujemy na wychowanie, na tolerancję, na szacunek i na godność człowieka - dodała.
Zapewniła, że do końca czerwca wszyscy nauczyciele zostaną przeszkoleni z nowej podstawy programowej.
W ramach prekonsultacji do MEN wpłynęło blisko 800 opinii do projektu, zaś w ramach konsultacji uwagi swoje zgłosiło 13 resortów, 20 przedstawicieli samorządów i 43 partnerów społecznych.
Zmiany na liście obowiązkowych lektur
W klasach I-III na liście lektury pojawiła się "Zaczarowana zagroda" Czesława Centkiewicza, zamiast proponowanego wcześniej "Anaruka, chłopca z Grenlandii" tego samego autora. W klasach IV-VI do listy lektur obowiązkowych dopisano "Pieśni i piosenki patriotyczne".
Najwięcej zmian jest na liście dla klas VII i VIII. Do listy lektur obowiązkowych dopisano fraszki Jana Sztaudyngera i aforyzmy Stanisława Jerzego Leca. Na liście lektur uzupełniających w miejsce fragmentów "Pamięci i tożsamości" Jana Pawła II wpisano "Przekroczyć próg nadziei". Zrezygnowano zaś z "Widzieć przez trzy dni" Heleny Keller.
I tak, zgodnie z podpisaną podstawą programową, na liście lektur dla klas I-III znalazły się: "Baśnie" (do wyboru) Hansa Christiana Andersena, "Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek (czterech prawych i sześciu lewych)" Justyny Bednarek, wiersze ze zbioru "Brzechwa dzieciom" Jana Brzechwy, "Zaczarowana zagroda" Czesława Centkiewicza, "Cukierku, ty łobuzie!" Waldemara Cichonia, "Rany Julek. O tym jak Julian Tuwim został poetą" Agnieszki Fraczek, "Oto jest Kasia" Miry Jaworczakowej, "Detektyw Pozytywka" Grzegorza Kasdepke, "Kto z was chciałby rozweselić pechowego nosorożca?" Leszka Kołakowskiego, "Dziewczynka z parku" Barbary Kosmowskiej, "Karolcia" Marii Krueger, "Dzieci z Bullerbyn" Astrid Lindgren, "Doktor Dolittle i jego zwierzęta" Hugh Loftinga, "Sposób na Elfa" Marcina Pałasza, "Asiunia" Joanny Papuzińskiej, "Kapelusz Pani Wrony" Danuty Parlak, "O psie, który jeździł koleją" Romana Pisarskiego, "Pamiętnik Czarnego Noska" Janiny Porazińskiej, "Drzewo do samego nieba" Marii Terlikowskiej, "Wiersze dla dzieci" Tuwima, "O krakowskich psach i kleparskich kotach. Polskie miasta w baśniach i legendach" Barbary Tylickiej, "Najpiękniejsze wiersze" Danuty Wawiłow, "Afryka Kazika" oraz "Dziadek i niedźwiadek" Łukasza Wierzbickiego.
W klasach IV-VI na liście lektur obowiązkowych znalazły się: "Akademia pana Kleksa" Jana Brzechwy, komiks "Kajko i Kokosz. Szkoła latania" Janusza Christy, "Mikołajek" (wybór opowiadań) Rene Gościnnego i Jean-Jacquesa Sempe, "Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi" Rafała Kosika, wybrane bajki Ignacego Krasickiego, "Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa" Clive'a Staplesa Lewisa, "Powrót taty", "Pani Twardowska", "Pan Tadeusz" (fragmenty, w tym: opisy, zwyczaje i obyczaje, polowanie i koncert Wojskiego) Adama Mickiewicza, "Chłopcy z Placu Broni" Ferenca Molnara, "Katarynka" Bolesława Prusa, "W pamiętniku Zofii Bobrówny" Juliusza Słowackiego, "Hobbit, czyli tam i z powrotem" Johna Ronalda Reuela Tolkiena, "W pustyni i w puszczy" Henryka Sienkiewicza i "Mazurek Dąbrowskiego" Józefa Wybickiego.
Na liście lektur obowiązkowych na tym etapie są także: wybrane mity greckie (w tym mit o powstaniu świata oraz mity o Prometeuszu, Syzyfie, Demeter i Korze, Dedalu i Ikarze, Heraklesie, Tezeuszu i Ariadnie, Orfeuszu i Eurydyce), Biblia (stworzenie świata i człowieka oraz wybrane przypowieści ewangeliczne, w tym o siewcy, o talentach, o pannach roztropnych, miłosiernym Samarytaninie), wybrane podania i legendy polskie (w tym o Lechu, Piaście, Kraku i Wandzie), wybrane baśnie polskie i europejskie (w tym "Kopciuszek" Charlesa Perraulta i "Bajka o rybaku i rybce" Aleksandra Puszkina), wybrane wiersze Władysława Bełzy, Brzechwy, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Anny Kamieńskiej, Joanny Kulmowej, Mickiewicza, Czesława Miłosza, Tadeusza Różewicza, Słowackiego, Leopolda Staffa, Tuwima, ks. Jana Twardowskiego oraz pieśni i piosenki patriotyczne.
W klasach IV-VI na liście lektur uzupełniających są: "Kapelusz za 100 tysięcy" Adama Bahdaja, "Tajemniczy ogród" lub inna powieść Frances Hodgson Burnett, "Alicja w Krainie Czarów" Lewisa Carrolla, "Trzej muszkieterowie" Aleksandra Dumasa, "Skarb Troi" Olafa Fritsche, "Księga dżungli" Josepha Rudyarda Kiplinga, "Król Maciuś Pierwszy" Janusza Korczaka, "Skrzynia Władcy Piorunów" Marcina Kozioła, "Cudowna podróż" Selmy Lagerlof, "Cyberiada" (fragmenty) Stanisława Lema, wybrana powieść Kornela Makuszyńskiego, "Magiczne drzewo" Andrzeja Maleszki, "Winnetou" Karola Maya, "Ania z Zielonego Wzgórza" Lucy Maud Montgomery, wybrana powieść Małgorzaty Musierowicz, "Pajączek na rowerze" Ewy Nowak, "Sposób na Alcybiadesa" Edmunda Niziurskiego, "Biały Mustang" Sat-Okha, "Janko Muzykant" Sienkiewicza, wybrana powieść Alfreda Szklarskiego, "Przygody Tomka Sawyera" Marka Twaina, wybrane pozycje z serii "Nazywam się..." (np. Mikołaj Kopernik, Fryderyk Chopin, Maria Curie-Skłodowska, Jan Paweł II i in.) oraz inne utwory literackie i teksty kultury wybrane przez nauczyciela.
W klasach VII i VIII lekturami obowiązkowymi będą: "Opowieść wigilijna" Charlesa Dickensa, "Zemsta" Aleksandra Fredry, wybór fraszek, pieśni i trenów (w tym tren I, V, VII, VIII) Jana Kochanowskiego, "Kamienie na szaniec" Aleksandra Kamińskiego, "Żona modna" Ignacego Krasickiego, "Reduta Ordona", "Śmierć Pułkownika", "Świtezianka", II część "Dziadów", wybrany utwór z cyklu "Sonety krymskie", "Pan Tadeusz" (całość) Mickiewicza, "Mały Książę" Antoine'a de Saint-Exupery, "Quo vadis" i "Latarnik" Sienkiewicza, "Balladyna" Słowackiego, "Syzyfowe prace" Stefana Żeromskiego, "Artysta" Sławomira Mrożka, "Ziele na kraterze" (fragmenty), "Tędy i owędy" (wybrany reportaż) Melchiora Wańkowicza, wybrane wiersze Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Stanisława Barańczaka, Cypriana Norwida, Leśmiana, Mariana Hemara, Jarosława Marka Rymkiewicza, Wisławy Szymborskiej, Kazimierza Wierzyńskiego, Jana Lechonia, Jerzego Lieberta oraz fraszki Jana Sztaudyngera i aforyzmy Stanisława Jerzego Leca.
Na liście lektur uzupełniających znalazły się: "Pamiętnik z powstania warszawskiego" (fragmenty) Mirona Białoszewskiego, wybrana powieść kryminalna Agathy Christie, "Dywizjon 303" Arkadego Fiedlera, "Stary człowiek i morze" Ernesta Hemingwaya, "Pozłacana rybka" Barbary Kosmowskiej, "Przekroczyć próg nadziei" (fragmenty) Jana Pawła II, "Stowarzyszenie Umarłych Poetów" Nancy H. Kleinbaum, "Krzyżacy" Sienkiewicza, "Oskar i pani Róża" Erica-Emmanuela Schmitta, "Monte Cassino" (fragmenty) Wańkowicza, "Wspomnienia wojenne 22 IX 1939 - 5 IV 1945" (fragmenty) Karoliny Lanckorońskiej lub inne utwory literackie i teksty kultury wybrane przez nauczyciela, w tym wiersze poetów współczesnych i reportaże.
"Zaufanie do nauczycieli pozostało"
Wiceminister edukacji Maciej Kopeć zaznaczył, że przy tworzeniu nowej podstawy programowej uwzględnia też osiągnięcia poprzedników, takie jak powiązanie jej z wymaganiami stawianymi na egzaminach zewnętrznych.
Jednocześnie zaznaczył, że podstawa jest dokumentem ogólnym, natomiast program nauczania tworzy nauczyciel. - Zaufanie do nauczycieli pozostało - zaznaczył. Podkreślił, że omawiana podstawa dotyczy szkoły podstawowej, stąd pewne treści znajdą się dopiero w szkole ponadpodstawowej.
- Staraliśmy się odnieść do różnych uwag, chociażby tych, które formułowali matematycy, w tym chociażby prezes Polskiego Towarzystwa Matematycznego, który wskazywał na dwa elementy: (...) kwestię doskonalenia pracy nauczycieli uczących matematyki i kwestię nauczania zintegrowanego - powiedział. Poinformował, że w rezultacie, choć w klasach I-III kształcenie jest zintegrowane, edukacja matematyczna została wyraźnie wyodrębniona.
Z kolei dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej Marcin Smolik, który kierował zespołem odpowiedzialnym za przygotowanie podstawy programowej do nauczania języków obcych, zwrócił uwagę na wprowadzenie nieprzerwanej i systematycznej nauki pierwszego obcego języka przez 12 lub 13 lat, czyli od I klasy szkoły podstawowej do końca szkoły ponadpodstawowej oraz naukę drugiego obcego języka przez 6 lub 7 lat, czyli od klasy VII szkoły podstawowej.
Smolik poinformował także, że w nowej podstawie usystematyzowano i rozbudowano wymagania związane z reagowaniem językowym, czyli mówienie i tworzenie krótkich wypowiedzi pisemnych.
Prace nad dopuszczeniem podręczników
Zalewska podała także, że dobiegają końca prace nad projektami rozporządzeń dotyczących ramowych planów nauczania. - Po raz pierwszy w historii zdarzyło się tak, że eksperci pracujący nad podstawą programową również analizowali, w jakim tempie i w jakiej liczbie godzin należy tę podstawę zorganizować – wskazała.
Minister poinformowała, że trwają prace nad rozporządzeniem o warunkach pracy i dopuszczeniu podręczników.
Zgodnie z wprowadzaną reformą edukacji zmieniona zostanie struktura szkół. W miejsce obecnie istniejących wprowadzone zostaną 8-letnie szkoły podstawowe, 4-letnie licea ogólnokształcące, 5-letnie technika i dwustopniowe szkoły branżowe. Gimnazja zostaną zlikwidowane poprzez zaprzestanie naboru do nich.
W szkołach podstawowych reforma rozpocznie się 1 września 2017 r., w liceach i technikach - od 1 września 2019 r.
Autor: ts/sk / Źródło: PAP