Maturę z języka łemkowskiego napisała w piątek jedna osoba w Polsce - Anna Szmajda z II Liceum Ogólnokształcącego w Gorlicach (Małopolskie). - Przystąpiłam do egzaminu dla własnej satysfakcji oraz aby pokazać, że Łemkowie istnieją - powiedziała maturzystka.
W gorlickim liceum maturę z języka łemkowskiego miała pisać jeszcze jedna osoba, jednak – jak podał sekretariat szkoły – nie zgłosiła się na egzamin.
Zadanie: analiza wiersza
Licealistka przystąpiła do egzaminu na poziomie rozszerzonym. Jej zadaniem było napisać wypracowanie na jeden z wybranych tematów. Pierwszy dotyczył sumienia człowieka i wymagał odniesienia się do fragmentów tekstu cenionego łemkowskiego poety Petro Murianki. Drugi należało opisać na podstawie dwóch wierszy o obozie internowanych w Talerhofie koło Grazu.
- Wybrałam pierwszy temat. Oprócz tekstu Murianki, którego fragmenty pojawiły się na egzaminie, musiałam odnieść się do innych tekstów kultury - tutaj przez chwilę miałam problem, bo takich utworów o sumieniu w języku łemkowskim nie ma tak wiele, jak w języku polskim – powiedziała uczennica.
"Język łemkowski jest trudny"
Poziom trudności egzaminu Anna Szmajda określiła jako średni. Wyjaśniła, że uczy się tego języka od wielu lat, sama jest Łemkinią. W ostatnim roku szczególnie intensywnie, pod okiem swojej nauczycielki Barbary Duć, przygotowywała się do matury. Stwierdziła także, że „ogólnie język łemkowski jest trudny, ma skomplikowaną gramatykę i potrzeba wiele czasu, aby go opanować”.
Jak podkreśliła, przystąpiła do matury dla własnej satysfakcji oraz aby uświadomić innym Łemkom, że jest możliwość napisania egzaminu dojrzałości z języka łemkowskiego, a wszystkim innym, że ta mniejszość narodowa w Polsce realnie istnieje. W ubiegłym roku maturę z języka łemkowskiego na poziomie podstawowym napisały dwie osoby - jedna w Gorlicach, a druga w Legnicy.
II LO w Gorlicach działa w Zespole Szkół nr 1 im. Ignacego Łukasiewicza. Początki placówki sięgają 1946 r., kiedy to przy Fabryce Maszyn i Narzędzi Wiertniczych w Gliniku Mariampolskim (dziś Gorlice) została otwarta Szkoła Naftowa. Na początku lat 90. XX w. w placówce utworzono liceum ogólnokształcące. W liceum istnieją klasy o profilach: humanistycznym, lingwistycznym, policyjnym, informatyczno-matematyczno-fizycznym i biologiczno-chemicznym. Na terenie szkoły funkcjonuje także technikum.
W Polsce żyje 10 tys. Łemków
Językiem łemkowskim określa się w Polsce język rusiński, zwany też łemkowsko-rusińskim, rusińsko-łemkowskim, karpatorusińskim, baczwańsko-rusnackim. Należy on do słowiańskiej rodziny językowej. Posługują się nim Rusini, zamieszkująca Karpaty grupa etniczna Słowian wschodnich. Język łemkowski ma wiele odmian, różnie nazywanych w różnych regionach.
Wśród samych Łemków klasyfikacja ich języka jest kwestią sporną, związaną głównie z polityką i historią. Niektórzy uważają łemkowski za dialekt ukraiński, a siebie za Ukraińców, inni z kolei postrzegają się jako odrębną narodowością z własnym językiem, niezależnym od innych języków słowiańskich.
Język łemkowski został uznany w Polsce za język mniejszościowy w 2005 r. Oprócz wykwalifikowanych nauczycieli języka łemkowskiego nauczają także - traktując jako dialekt ukraiński - lektorzy ukraińskiego. W 2011 r., podczas Narodowego Spisu Powszechnego, narodowość łemkowską zadeklarowało w Polsce 10 tys. osób, z czego dla 5 tys. była to jedyna narodowość. Najwięcej Łemków zamieszkuje Małopolskę i Podkarpacie, a także Dolny Śląsk.
Jeśli chcielibyście nas zainteresować tematem związanym z Waszym regionem, czekamy na Wasze sygnały/materiały. Piszcie na Kontakt24@tvn.pl.
Do egzaminu z języka łemkowskiego podeszła licealistka z Gorlic:
Autor: ps / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: TVN24