Sześcioletnia dziewczynka ma "cellulit"? "Fujj to naprawdę nieładnie wygląda". Dziecko nie chce spać? Połóż je pod zlewem. Matki internautki piszą: "konsylium" internetowe diagnozuje. Pół biedy, jeśli chodzi o ilość kupy w nocniku. Gorzej, gdy na forach pojawiają się zdjęcia pogryzionej przez psa rączki, poparzonej nóżki czy ropiejącego od tygodnia paluszka i pytanie: Hej dziewczyny, co robić ;-) ? I dziesiątki rad zamiast jednej: iść do lekarza. W slangu internetowym mówi się o takich mamach "madki". Powinny już słyszeć, że szukanie pomocy w sieci zamiast w szpitalu może się skończyć na policji.
Sześcioletnia dziewczynka ma "cellulit"? "Fujj to naprawdę nieładnie wygląda". Dziecko nie chce spać? Połóż je pod zlewem. Matki internautki piszą: "konsylium" internetowe diagnozuje. Pół biedy, jeśli chodzi o ilość kupy w nocniku. Gorzej, gdy na forach pojawiają się zdjęcia pogryzionej przez psa rączki, poparzonej nóżki czy ropiejącego od tygodnia paluszka i pytanie: Hej dziewczyny, co robić ;-) ? I dziesiątki rad zamiast jednej: iść do lekarza. W slangu internetowym mówi się o takich mamach "madki". Powinny już słyszeć, że szukanie pomocy w sieci zamiast w szpitalu może się skończyć na policji.
Matka półtorarocznego chłopca tłumaczyła w sieci, że nie ufa lekarzom i dlatego nie zgłosi się z synem do szpitala, by tam opatrzono mu poparzone nóżki. Wstydziła się? Bała przyznać lekarzowi, że nie upilnowała dziecka? Tymczasem internet nie wyśmieje, nie skrytykuje - mogła myśleć. Jak inne matki, które składają zdrowie, a nierzadko nawet życie swoich dzieci, w rękach facebookowych (nie)znajomych.
A pytają o wszystko. Czy to coś złego, że dziecko napiło się płynu do prania? Od tygodnia ropieje mu palec, jak to wyleczyć? Ugryzł je pies – trzeba koniecznie jechać do szpitala? Pytania opatrują zdjęciami, żeby ułatwić internetowemu "konsylium" wydanie diagnozy.
Internet odpowiada. Czasami po prostu "dobrą" radą: "moje dziecko też to miało", "przyłóż kompres z ziół", "zbij gorączkę paracetamolem". Tylko czasami, przeważnie w drastycznych przypadkach, internetowi eksperci zalecają kontakt z prawdziwym lekarzem.
"Nie ma zaufania do doktorów"
Jak ci, którzy zobaczyli wpis mieszkanki mazurskiej wsi. Widząc zdjęcie poparzeń "kazali" natychmiast jechać na ostry dyżur. Kobieta odpowiadała, że "synka już nie boli", a "nie ma zaufania do doktorów". W końcu napisała, że jest w przychodni. Internauci nie uwierzyli, żądali dowodu - zdjęcia lub paragonu z apteki z lekami na poparzenia. Nie doczekali się, zadzwonili na policję. Ta namierzyła matkę.
- Potwierdziliśmy, że półtoraroczny synek tej pani ma na nodze pęcherze po oparzeniu. Miały powstać w wyniku wylania na siebie herbaty sześć godzin wcześniej, gdy kobieta opiekowała się drugim dzieckiem - mówiła nadkomisarz Agata Jonik z Komendy Powiatowej Policji w Ełku. Wezwano pogotowie. Ratownicy jeszcze w domu podali dziecku leki i opatrzyli ranę. Potem zabrali chłopca do szpitala.
Matka w rozmowie z funkcjonariuszami miała przekonywać, że nie widziała potrzeby wezwania pomocy medycznej, bo sama jej udzieliła, używając ogólnodostępnych środków na oparzenia. Policjanci powiadomili pomoc społeczną i sąd rodzinny. Od opinii lekarzy zależy, czy kobieta odpowie za narażenie własnego dziecka na utratę zdrowia.
To głośny przypadek, z ostatnich dni. Ale internet pełen jest podobnych zapytań. I kobiet, o których w internetowym slangu mówi się "madki" - w odróżnieniu od rozsądnych i odpowiedzialnych matek. Bo "madki" to te, które w sieci szukają porad medycznych lub publikują krępujące zdjęcia swoich dzieci.
Przed użyciem skonsultuj się... z forum
Fotka uwiarygadnia problem. Zwłaszcza jeśli dolegliwość jest przewlekła.
Matka zamieszcza zdjęcia chorego palca swojej córki. Dziewczynce przy paznokciu zbierała się jakaś wydzielina, wiec internautka zadbała o kontrast - publikuje zdjęcia sprzed czyszczenia ranki i po nim. Pisze, że "córka ma już taki palec od dwóch tygodni, ciągle ropa z niego wycieka".
W internecie można na żywo doświadczyć tak zwanego efektu konfirmacji. Rodzice chcą wierzyć w "diagnozy" i sądzą, że dolegliwości ich dzieci to nic takiego, że każde dziecko tak ma i tak dalej.
- Jeśli kilka osób na forum powie: "to tylko wysypka, moje dziecko też to miało", to ludzie są w stanie uznać to za wiążące – tłumaczy Mateusz Makowski, psycholog społeczny.
Tymczasem sytuacja może być o wiele poważniejsza…
Jedna z użytkowniczek popularnego portalu z poradami opublikowała następujące pytanie:
"Mojego synka od kilku dni boli głowa, niechce mu dawać zadnych leków. Babcia dała mi taki sposób, zeby połozyć łopatke i zeby przeskakiwał z jednej na drugą strone, ale nie działa. moze robie coś źle?" (pisownia oryginalna).
- Trwający przez kilka dni ból głowy może oznaczać coś bardzo poważnego. Może na przykład być symptomem poważnej choroby rozrostowej albo zapalenia zatok – alarmuje doktor Janina Bryk, pediatra.
Samo zasięgnięcie języka w internecie faktycznie ma wartość terapeutyczną. Niestety, tylko dla rodzica. – Rodzic ma poczucie, że "coś zrobił", a może się okazać, że zignoruje inne objawy choroby u dziecka – wyjaśnia lekarka.
Usprawiedliwiać można te najmłodsze matki, szczególnie pierworódki, że pytają niemal o wszystko. W końcu skądś muszą tę ogromną wiedzę zdobyć, a dziecko wymaga ich uwagi przez cały czas i każde odchylenie od normy budzi podejrzliwość. Wtedy przydają się bardziej doświadczone "koleżanki" z sieci.
– Gdybym miała biegać do lekarza ze wszystkim, co mnie martwiło, to nie wychodziłabym z przychodni – wspomina Justyna, mama 5-letniego Kacperka.
- Czasem faktycznie wystarczy poradzenie się kogoś bardziej doświadczonego. Sygnałem, że dzieje się źle, jest zazwyczaj występowanie więcej niż jednego objawu. Jeśli więc dziecko skarży się na ból głowy, a także nie chce jeść, to trzeba powiedzieć o tym lekarzowi – tłumaczy doktor Bryk.
Jakie sygnały powinny wzbudzić szczególną czujność rodzica? – Apatia, niechęć do zabawy, brak apetytu u dziecka – wylicza lekarka. Te symptomy, jeśli pojawiają się przez dłuższy czas, oznaczają, że dziecko powinien obejrzeć lekarz.
Prawdziwy. Choćby rodzice mieli z nim konsultować diagnozę Doktora Google'a.
A kiedy to rodzicowi potrzebny jest lekarz?
"Moja sześcioletnia córka ma cellulit!"
"Mam problem. Moja 6 letnia córka ma cellulit na pośladkach. Myślicie że to minie czy powinnam ją przestawić na jakąś dietę? Nie chcę żeby była w przyszłości była brzydka z tym cellulitem. Fujj to naprawdę nieładnie wygląda. Doradźcie mi proszę co robić." – błaga jedna z kobiet na portalu społecznościowym (pisownia oryginalna).
Lekarz: bez komentarza.
Albo:
"czteroletni Syn przeszedł ospę rok temu (miał wtedy 3 lata z kawałkiem). dzięki tej ospie urósł 10 cm w ciągu kilku miesięcy. Lekarz powiedział, ze to była przyczyna. sama bym nie skojarzyła. choroba zakaźna to dla organizmu również napęd do wzrostu." - opowiada jedna z internautek (pisownie oryginalna). "Tym bardziej szukam świnki dla syna" - odpowiada inna.
Lekarz: Przekonanie, że lepiej dziecko zarazić chorobą, "by miało ją za sobą" albo "żeby szybciej rosło" to głęboki i szkodliwy mit. Zawsze lepiej jest, by dziecko nie zachorowało.
Mity w internecie mają się całkiem dobrze
Dziecko płacze, nie śpi, jest niespokojne. Musiało zostać „zauroczone złym okiem” – brzmi diagnoza z sieci.
Jako remedium internetowa społeczność proponuje: przetarcie buzi dziecka brudną bielizną jednego z rodziców, polizanie czoła malca i splunięcie przez lewe ramię, kąpiel w specjalnych ziołach lub przelewanie nad główką "pacjenta" wosku. Działanie zapobiegawcze ma mieć czerwona wstążka, zawiązana na ręce dziecka.
Lekarz: Okresy płaczliwości, niepokoju i braku apetytu często poprzedzają tak zwane skoki rozwojowe. Są typowe dla wieku dziecięcego. Po prostu niektóre dzieci rozwijają się, można powiedzieć, sinusoidalnie. Długo, długo nic, i nagle doganiają albo nawet wyprzedzają rówieśników. Obserwujemy to bardzo często i nie ma to nic wspólnego z czynnikami zewnętrznymi ani tym bardziej "nadprzyrodzonymi".
A pomysł operowania gorącym woskiem w pobliżu niemowlaka? – Nawet nie wiem, jak to skomentować – lekarka jest zszokowana.
I dodaje: Zdarza się, że rodzice widzą w dolegliwościach dziecka przyczyny, delikatnie mówiąc, pozamedyczne. Chociaż ja na szczęście nie spotkałam się z przypadkami aż tak skrajnymi. Bywa jednak, że ludzie chcą korzystać z tak zwanej ludowej medycyny i paramedykamentów, czyli na przykład suplementów diety.
Inne mamy boją się dawać swoim dzieciom na imię tak, jak nazywają się rodzice lub dziadkowie maluchów, bo - jak wierzą - dziecko lub ktoś w rodzinie może chorować, a nawet przedwcześnie umrzeć.
Na szczęście nie wszystkie "magiczne sposoby" znalezione w sieci mogą prowadzić do tragicznych skutków. Niektóre porady są wyłącznie… absurdalne. Jak ta sugestia, by strzyknąć pokarmem z piersi w ogień - ma to spowodować "zasuszenie" pokarmu, czyli zakończenie laktacji.
Czy to urok, czy to żart?
Co zrobić, kiedy dziecko płacze? "idź pod zlew i puść wodę z kranu , będzie dzieku przypomniało środowisko sprzed narodzin i sie uspokoi" (pisownia oryginalna)
Jest bardzo mało prawdopodobne, by ktoś taką jak powyższa odpowiedź potraktował poważnie i naprawdę próbował skłonić niemowlę do spania pod zlewem. Jednak granica między oczywistym żartem a pseudoprowokacją jest bardzo cienka.
Internautka Beata relacjonuje, jak przełamała urok rzucony na jej dziecko: zrobiła krzyż z dwóch patyków ze starej miotły, przewiązanych czerwoną nitką i zanurzyła go w miseczce z wodą. Następnie nad główką dziecka przelała wosk ze świecy od chrztu. "Dziecko od razu było inne, spokojne i zasypiało bez problemów" - zapewnia.
A co przelać nad dzieckiem, które opiło się detergentu?
Moje dziecko napiło się ariela! Coś mu się stanie? – pyta na forum matka internautka.
Może! W najlepszym razie rozboli je brzuch, będzie wymiotować. Ale może mieć też zaburzenia krążenia, oddychania, drgawki, a nawet stracić przytomność, mieć poważne oparzenia przełyku. Czarny scenariusz przewiduje także śmierć.
Co robić, kiedy widzimy, że dziecko zjadło lub wypiło coś, co kategorycznie nie powinno znaleźć się w jego buzi? Porady portalu babyonline.pl obejmują: wyciągnięcie produktu z ust dziecka, sprowokowanie wymiotów i kontakt z lekarzem. Ani słowa o skonsultowaniu problemu z użytkownikami portali społecznościowych.
I nieważne, czy dotyczy to tabletek, proszku do prania, pasty do butów, kostek do toalet, farb do włosów, nawozów do kwiatów... a "wszystkie łudząco przypominają cukierki, soczki lub czekoladę w tubce!" – czytamy na stronie.
Wystarczy bateria, czasem barszczyk, zblendowane szkło. Żeby zabić dziecko. CZYTAJ WIĘCEJ
Eksperymenty na dzieciach? Niekoniecznie
Nie zawsze rodzice są winni, że dziecko zrobiło sobie krzywdę – zauważa rzecznik praw dziecka Marek Michalak.
- Dzieciństwo rządzi się swoimi prawami, oczywiście należy robić wszystko, aby zapewnić dziecku bezpieczeństwo, ale bywa, że i tak znajdzie ono sposób, aby "przechytrzyć” dorosłego, nie wiedząc, że taka czy inna zabawa jest groźna dla jego zdrowia czy życia – tłumaczy rzecznik.
Potem czasem pojawia się wstyd, że się nie zadbało, nie upilnowało. I po pomoc rusza się do komputera zamiast do szpitala.
- To jest bolesne dla rodzica, kiedy musi skonfrontować się z innym dorosłym, który powie "dałeś plamę, kiepski z ciebie rodzic, skoro w takim stanie przywozisz dziecko" – ocenia psycholog społeczny Mariusz Makowski.
I wymienia drugi powód, dlaczego rodzice sięgają po konsultacje Doktora Google'a.
- Warto się zastanowić, skąd ta popularność Doktora Google'a. Wiadomo, jak działa NFZ, ile trzeba czekać na przyjęcie do specjalisty. Trudno się więc dziwić, że ludzie uprawiają samoleczenie – mówi psycholog.
I podkreśla: nie potępiałbym więc całkowicie rodziców, którzy wybierają technologię, która jest im znana, pod ręką i w dodatku jest darmowa i szybka. A wiedza medyczna i pseudomedyczna jest w internecie tak powszechnie dostępna, że sami czujemy się czasem jak eksperci.
Wielu rodziców w swoim zachowaniu nie widzi niczego złego. Wręcz przeciwnie: wierzą, że skoro samoleczenie pomogło im, to również maluchowi nie zaszkodzi. - Jest to niebezpieczne, bo dzieci często nie są w stanie opisać swoich dolegliwości, brakuje im słów – stwierdza psycholog społeczny.
W dodatku mali pacjenci nie są w stanie zaprotestować przeciwko takim praktykom. – W końcu dziecko nie powie: "Mamo, daj mi jakiś normalny lek z substancją czynną, która została zbadana przez laboratorium medyczne" – przypomina Makowski.
"Moja znajoma naciera swoje 9-miesięczne dziecko denaturatem i daje mu syrop z cebuli" - alarmuje na jednej z internetowych grup internautka.
- Moim zdaniem trzeba stale przypominać, że internet nie zastąpi lekarza. Istnieje wręcz spora szansa, że nam zaszkodzi, bo od groma tam żartownisiów czy "specjalistów", którzy nie mają pojęcia, o czym mówią. Była nawet kiedyś głośna historia kobiety, której dziecko miało jakiś bąbel na palcu u nogi i ktoś powiedział, żeby to zalać wrzątkiem, co ta mama zrobiła. Tak, wylała dziecku wrzątek na palec, bo anonim w internecie jej tak polecił – mówi Kamil Nowak, autor popularnej strony Blog Ojciec.
W podobnym tonie wypowiada się rzecznik praw dziecka. - Internet jest pełen samozwańczych lekarzy czy tak zwanych ekspertów, ludzi, którzy czerpią satysfakcję z dzielenia się własnymi doświadczeniami. Tymczasem w kwestii zdrowia dziecka nie powinno być miejsca na wątpliwości czy ryzyko. Od rozwiązywania problemów medycznych są lekarze – podkreśla RPO.
A co jeśli dziecku akurat nic nie dolega?
"Muszę się chwalić, póki nie zabrania"
Młodzi rodzice odkrywają zupełnie inny sposób wykorzystania internetu. Różne fora to doskonałe miejsce, by pochwalić się dokonaniami pociechy. Większymi lub mniejszymi.
Dumna mama podzieliła się ze światem informacją, ze jej dziecko ma już za sobą pierwszą "udaną" wizytę na nocniku. Wyznanie opatrzyła zdjęciem.
Większości rodziców wystarcza podzielenie się ze światem radością z nabycia przez malca nowej umiejętności. Niektórzy jednak idą o krok dalej.
"Drogie mamusie! Mam nadzieję, że można się tu chwalić swoimi maleństwami (…). Na zdjęciu mój bobasek. (…) Położna po porodzie powiedziała, że będzie miał kobiet na pęczki z takim długim ogonkiem".
Na zdjęciu - nagi niemowlak w kąpieli.
Jedna z użytkowniczek grupy zauważyła, że chłopiec w przyszłości może być niezadowolony, kiedy zobaczy, że "mamusia pochwaliła się nim przed tak dużym gronem kobitek" (pisownia oryginalna).
"A tam, a kto rozpozna? Muszę się chwalić, póki jeszcze mi nie zabrania! Babcia powiedziała, że w przyszłości będzie z niego górnik, skoro ma taki wielgachny kilof" – bagatelizuje problem autorka zdjęcia.
Litości!
Takie zachowanie narusza godność niemowlęcia. I szkodliwa jest nie tylko publikacja takich ośmieszających zdjęć, ale w ogóle ich robienie - nie ma wątpliwości RPD.
- Niestety są tacy, którzy generalnie uważają, że dziecko – niezależnie od wieku – to jeszcze nie pełnoprawny człowiek – przyznaje Marek Michalak. I dodaje: - Jeżeli ktoś nie rozumie istoty dziecięcych praw, to należy przekonywać go wprost, pytając: Po co ci to? Czy nie boisz się, że w posiadanie zdjęcia wejdzie pedofil? Czy chcesz, żeby twoje dziecko za kilka lat było szantażowane zdjęciem wykonanym w krępującej sytuacji?
Informacje o publikowanych przez rodziców zdjęciach nagich dzieci co jakiś czas wpływają do biura RPO. - W dużym uogólnieniu można takie zachowania skomentować tak: świat dał ludziom internet, ale nie nauczył ich z niego korzystać, nie pokazał, jakie rodzi niebezpieczeństwa. I o ile, w pewnym stopniu, błędy w korzystaniu z dobrodziejstw wirtualnego świata są usprawiedliwione w przypadku dzieci, to trudno je wytłumaczyć, kiedy popełniają je dorośli – zauważa Marek Michalak.
Ma bawić, może zaszkodzić
A konsekwencje lekkomyślnego publikowania takich zdjęć mogą być tragiczne. - Publikowanie zdjęć przedstawiających dzieci w niekomfortowych sytuacjach czy pozach, takich, które mogą je ośmieszać lub narażać na krytykę, zarówno dziś, jak i w przyszłości – to jedno. Ale bezwzględnie nierozsądne i niebezpieczne jest publikowanie zdjęć dzieci nagich lub niekompletnie ubranych. Ludzie o nieczystych intencjach tylko czekają na takie okazje – alarmuje RPO.
Trzeba pamiętać, że po publikacji w sieci jakiegokolwiek zdjęcia całkowicie tracimy nad nim kontrolę. - Fotografia czy film mogą być zapisywane, modyfikowane i przenoszone do innego miejsca w sieci przez nieznajome osoby. Informacje raz zamieszczone w internecie pozostają tam na zawsze. Takie materiały mogą być wykorzystane kilka lub kilkanaście lat po zrobieniu i mogą szkodzić dziecku tu i teraz, jak i dorosłemu już człowiekowi na przykład w środowisku zawodowym – podkreśla Michalak.
Tak, jak ma to miejsce w przypadku tego niemowlęcia, które podczas zabawy zjadło psie odchody. Jego mama zapytała o porady internet - na szczęście jednak nie zdecydowała się na publikację zdjęcia dziecka.
Kary nie ma
Ryzyko wiążące się z posiadaniem przez rodziców "niestosownych" zdjęć dziecka jest, jak widać, ogromne. Jednak wciąż brak konkretnych rozwiązań prawnych, regulujących ten problem. Oznacza to, że rodzic publikujący takie zdjęcia w internecie nie musi obawiać się żadnych konsekwencji karnych.
- Rodzice maja prawo takie zdjęcia posiadać i nimi dysponować. Powinni jednak pamiętać, jak ważna jest dbałość o zachowanie prywatności i intymności dziecka. Niedopuszczalne są też zdjęcia, na których widać nagie dzieci w "prowokujących" pozach – tłumaczy Mariusz Ciarka, rzecznik prasowy Komendy Głównej Policji.
W praktyce więc rzecznik praw dziecka podczas interwencji może opierać się wyłącznie na perswazji. Za publikowanie krępujących zdjęć dziecka rodzice nie mogą zostać ukarani. Jak dodaje Ciarka, dotyczy to dzieci poniżej 16. roku życia.
- Inaczej sytuacja wygląda w przypadku zdjęć "śmiesznych", na których rodzic przykłada małemu dziecku do buzi na przykład papierosa albo puszkę z piwem. Wtedy zachodzi podejrzenie demoralizacji – zaznacza rzecznik.
Nie tylko Doktor Google
Chociaż wpisy na forach i grupach parentingowych każą sądzić inaczej, większość internautów zadaje Doktorowi Google'owi raczej niegroźne pytania.
Według Google Trends, wśród zapytań dotyczących zdrowia dzieci przodują frazy: „Jak pobudzić laktację?", "Ciąża - kiedy pierwsze objawy?", "Kiedy niemowlę siada?" i "Temperatura ciała noworodka".
Zdumienie budzą jedynie rzeczy, które – według wyszukiwanych haseł – przypadkowo trafiają do menu maluchów. Wśród zapytań zaczynających się od słów "dziecko zjadło…" króluje: plastelina, styropian, mydło i ciastolina.
Wygląda więc na to, że to nie Doktor Google jest odbiorcą najbardziej absurdalnych zapytań. Na tym polu palma pierwszeństwa przysługuje Doktorowi Forum Internetowe i Doktorowi Grupa na Facebooku.